Po 123 latach zaborów odzyskaliśmy niepodległość. Czy w 1918 roku Polacy świętowali na ulicach?

11 listopada 1918 roku nie było fajerwerków oraz wielkich uroczystości. Dlaczego? Bo marszałek Józef Piłsudski nie był szczególnie przywiązany do idei świętowania rocznicy odzyskania niepodległości. Do pewnego czasu...

Pierwszy raz Święto Niepodległości uroczyście obchodzono 14 listopada 1920 roku. Tego dnia na Placu Zamkowym uhonorowano Józefa Piłsudskiego buławą marszałkowską, symbolem władzy i bezwzględnego posłuchu. W programie znalazła się także: msza św. na pl. Zamkowym, salwy armatnie podczas wręczania buławy, defilada wojskowa na Krakowskim Przedmieściu, akademia oraz wieczorne gala w Teatrze Wielkim.

Przybycie Marszałka Józefa Piłsudskiego. Widoczni także generał Daniel Konarzewski (na koniu). Narodowe Archiwum Cyfrowe

W następnych latach uroczystości organizowano już dużo skromniej, zazwyczaj w pierwszą niedzielę po 11 listopada. 

W okresie 1919–1925 Józef Piłsudski nie był w szczególny sposób przywiązany do idei świętowania rocznicy 11 listopada jako daty symbolizującej odzyskanie przez Polskę niepodległości - wyjaśnia historyk dr Andrzej Stawarz.

Oficjalnie Narodowe Święto Niepodległości ustanowiono dopiero w ostatnich latach II Rzeczypospolitej, w 1937 roku. Blisko po 20 latach od wyswobodzenia się ojczyzny z zaboru. Dlaczego tak późno?

W 1919 roku nie było sprzyjającej sytuacji, by uczcić rocznicę odzyskania niepodległości, ponieważ trwały jeszcze wojny o granice Rzeczypospolitej - mówi dr Stawarz.

I dodaje, że dopiero po przewrocie majowym, w 1926 roku, marszałek docenił znaczenie upamiętniania tej daty jako symbolu dla umacniania nie tylko własnego obozu władzy, ale przede wszystkim dla umacniania w społeczeństwie postaw propaństwowych. Tego roku po raz pierwszy na placu Saskim odbyła się defilada wojskowa. 

Począwszy od 1923 roku kolejne rocznice odzyskania niepodległości były nierzadko ignorowane przez Narodową Demokrację oraz ugrupowania lewicowe i część ludowych, które na ogół nie uczestniczyły w oficjalnych obchodach.

Po zakończeniu wojny, w 1945 roku, Święto Niepodległości zniesiono ustawą Krajowej Rady Narodowej. Oficjalnie święto przywrócono dopiero w 1989 roku.