Sfotografował Warszawę w ruinie, a po latach wrócił w to samo miejsce. Niesamowita kolekcja, której wcześniej nie pokazywano
Zdjęcia Leonarda Jabrzemskiego z lat 1945-1960 Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego
Niezwykła kolekcja
Zakupione przez Muzeum Powstania Warszawskiego fotografie Leonarda Jabrzemskiego były częścią wystawy prezentowanej na początku lat 60. Dzięki zachowanej na nich numeracji wiadomo, że cały zbiór składał się z ok. 54 par. W kolekcji nabytej przez muzeum większość zdjęć przedstawia Stare i Nowe Miasto. Muzeum chciałoby zgromadzić całą kolekcję zestawień, ale może być to duże wyzwanie, bo o zdjęciach niewiele wiadomo.
Kolekcja muzeum liczy 36 zdjęć, które układają się w 17 zestawień. W kolekcji są również podwójne zdjęcia panoramiczne, niemal idealnie skomponowane.
Kościół św. Augustyna przy ul. Nowolipki
Po lewej - ruiny warszawskiego getta. Na pierwszym panie dwójka dzieci siedząca na zniszczonym słupie ogłoszeniowym (lub budce transformatorowej), w tle bryła kościoła św. Augustyna przy ul. Nowolipki.
A po prawej Muranów kilka lat po wojnie. Na pierwszym planie kończąca się budowa bloku przy al. Świerczewskiego 82A, po lewej blok nr 84, na dalszym planie m.in. bloki Nowolipie 25A, Nowolipie 25, Nowolipie 20 oraz bloczki Nowolipie 23A, 23B, 18A, 18B, Nowolipki 19A, 19B. Nad zabudową góruje bryła kościoła św. Augustyna.
Rynek Starego Miasta
Na zdjęciu po lewej Rynek Starego Miasta widziany z ul. Zapiecek - w ruinie. Widoczne sterty cegieł oraz resztki barykady.
Po prawej odbudowane Stare Miasto w 1960 r. Widać narożnik kamienicy Rynek Starego Miasta 15 (róg Zapiecek), kamienica Gagatkiewicza (nr 40), Talentich (nr 38), 'pod Murzynkiem' (nr 36), Kleinpoldowska (nr 34), narożnik kamienicy 'pod Lwem' (Rynek Starego Miasta 13).
Ulica Freta
Na lewym zdjęciu widok ul. Freta spod kościoła św. Ducha (po lewej schody i figura Matki Boskiej). Na ulicy przechodnie, samochód osobowy, drewniany wózek.
Od lewej możemy dostrzec ruiny kamienic od Freta 1 do Freta 13/15 oraz od narożnej Freta 17 (róg Świętojerska) do Freta 23. Po prawej: Freta 4/6, dzwonnica kościoła św. Jacka, neogotycka Galeria Dominikańska przed kościołem św. Jacka (Freta 10).
I metamorfoza po kilku latach - widok ul. Freta spod kościoła św. Ducha (po lewej schody i figura Matki Boskiej).
Na ulicy przechodnie, dzieci, wóz konny ze skrzynkami, samochód osobowy i ciężarowy.
Od lewej kamienice od Freta 1 do Freta 13/15 oraz od narożnej Freta 17 (róg Świętojerska) do Freta 23.
Wiadukt Pancera
Na zdjęciu zrujnowanej stolicy widać pranie suszące się w poprzek zniszczonego wiaduktu Pancera. W tle kościół św. Anny przy Krakowskim Przedmieściu, kamienica na rogu Miodowej i Koziej, dzwonnica kościoła św. Anny oraz ruiny kamienic Krakowskie Przedmieście 81, nr 83, nr 85, nr 87.
Po prawej widoczni robotnicy na dachu zniszczonego Pałacu pod Blachą.
I przenosimy się do roku ok. 1960. - tunel i trasa W-Z widziana z kamienicy Schichta. Na ulicy tramwaje, samochody, pasażerowie na przystanku tramwajowym. U stóp wiaduktu lapidarium z panopliami z gmachu Ministerstwa Spraw Wojskowych przy ul. 6-ego Sierpnia (obecnie al. Wyzwolenia).
Od lewej: kamienica na rogu ul. Bocznej i Krzywopobocznej oraz kamienica przy Bocznej 3.
Powyżej tylne elewacje dawnego klasztoru Bernardynów i kościół św. Anny przy Krakowskim Przedmieściu (z dzwonnicą).
W tle kamienice przy Krakowskim Przedmieściu od nr 79 do 87/89 (kamienicy Johna), kolumna Zygmunta. Po prawej na pierwszym planie Pałac pod Blachą.
Katedra św. Jana Chrzciciela przy ul. Świętojańskiej
Na zdjęciu po lewej ruiny katedry św. Jana przy ul. Świętojańskiej. Przez otwory okienne widoczne ruiny budynku Kanonia 8.
Na prawym zdjęciu rok 1960 i wyremontowane wnętrze katedry. Widok na prezbiterium i ołtarz.
Ruiny Dworca Głównego/Pałac Kultury z hotelem Polonia w tle
Zdjęcie Dworca Głównego robi wstrząsające wrażenie. Monumentalny gmach miał być jedną z najnowocześniejszych stacji kolejowych w Europie. Jego budowę przerwał pożar i bombardowania w 1939 roku.
Widok na Rynek Starego Miasta
Na zdjęciu po lewej stronie widzimy ruiny katedry św. Jana i kościoła Najświętszej Marii Panny Łaskawej przy ul. Świętojańskiej. Po lewej widoczny fragment kenotafu Jana Tarły, za nim ruiny kamienic przy Świętojańskiej. Na wprost ruiny kamienic strony Dekerta Rynku Starego Miasta z najwyższą kamienicą 'pod Murzynkiem' (nr 36).
A po prawej widok Starego i Nowego Miasta z dachu katedry św. Jana przy ul. Świętojańskiej pod koniec lat 50. Widoczna strona Dekerta i Barssa, ulica Nowomiejska z Barbakanem. Na pierwszym planie dach kościoła Najświętszej Marii Panny Łaskawej przy Świętojańskiej 10.
Na dalszym planie widoczne m.in. kościół św. Jacka przy ul. Freta, kościół pw św. Franciszka Serafickiego przy Zakroczymskiej, kopuła kościoła Sakramentek przy Rynku Nowego Miasta, wieża i kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny przy ul. Przyrynek, gmach PWPW przy ul. Sanguszki, na horyzoncie po lewej kościół św. Stanisława Kostki przy ul. Hozjusza.
Po prawej ruiny Domu Polaka z Zagranicy przy ul. Rybaki, rzeka Wisła, most kolejowy przy Cytadeli, na horyzoncie elektrownia Żerań.
Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego fot. Leonard Jabrzemski
Plac Zamkowy w latach 1945-1948
Na zdjęciu widzimy również pl. Zamkowy, ale jeszcze w ruinie. Na pierwszym planie widać ruiny wysadzonego Zamku Królewskiego, w tle zabezpieczony kościół św. Anny, po prawej ruiny kamienicy Camponiego przy ul. Krakowskie Przedmieście 70.
Po prawej stronie w tle dostrzeżemy wysoką kamienicę na rogu Miodowej i Koziej oraz ruiny kamienic przy Krakowskim Przedmieściu: nr 79 (fragment), nr 81 (Kurowskiego), nr 83, nr 85, nr 87 (Pastoriusa), nr 89 (Johna - całkowicie zniszczona). Nad cokołem kolumny Zygmunta widoczne zabudowania przy Miodowej - m.in. ruiny pałacu Teppera (Miodowa 7).
Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego fot. Leonard Jabrzemski
Pl. Zamkowy
Na zdjęciu widać panoramę placu Zamkowego - jej lewą oraz prawą część. Fotografia przedstawia końcowy etap prac przy budowie trasy W-Z. Po lewej stronie widać odbudowywany kościół św. Anny z dzwonnicą, widoczni są również robotnicy na odbudowywanej kaplicy Loretańskiej. Na prawo od dzwonnicy - kamienica Roeslerów i Hurtiga (Krakowskie Przedmieście 79), kamienica Kurowskiego (nr 81).
Po prawej stronie w tle dostrzeżemy odbudowywane kamienice przy Krakowskim Przedmieściu 85, kamienica Pastoriusa (nr 87), kamienica Johna, budynek przy ul. Podwale 3, kolumna Zygmunta.
Zdjęcie wykonane wiosną 1949 r.
Leonard Jabrzemski (1887-1970) był artystą fotografem, członkiem ZPAF-u i ZAiKS-u. Znany jest przede wszystkim jako autor licznych zdjęć pokazujących zniszczenia i odbudowę Warszawy po II wojnie światowej. Współpracował m.in. z tygodnikiem 'Stolica'. Jego zdjęcia publikowano też w formie pocztówek i w książkach, np. wydanym w 1951 r. dziele Bolesława Bieruta 'Sześcioletni plan odbudowy Warszawy'.
