Gdyby metro zaczęto budować w latach 20., miałoby aż siedem linii! Niezrealizowane projekty [ZDJĘCIA]
Niezrealizowane projekty metra Kamil Czapski / Stacja Muranów
Gdyby metro zaczęto budować w latach 20., miałoby aż siedem linii! Niezrealizowane projekty [ZDJĘCIA]
Historia warszawskiego metra nie zaczyna się wcale od momentu, gdy w 1983 roku rozkopano Ursynów i sporą część Mokotowa. Pierwsze plany budowy metra pojawiły się już w latach 20. XX wieku. Jak wyglądałaby Warszawa, gdyby budowa metra rozpoczęła się już w latach dwudziestych, trzydziestych czy pięćdziesiątych?
Kiedy w styczniu 1863 roku z londyńskiego dworca Paddington ruszył w niespełna pięciokilometrową trasę pierwszy parowy pociąg kolei podziemnej, Warszawa szykowała się do powstańczej walki i nie miała jeszcze nawet linii tramwaju konnego. Na początku XX stulecia coraz to kolejne miasta, nawet te spoza ścisłej czołówki największych metropolii globu, zaczynały budowę swoich systemów kolei podziemnej. Można śmiało powiedzieć, że nawet uwzględniwszy ogrom środków i energii, jaki pochłonął trud całkowitej odbudowy po II wojnie, brak metra w Warszawie zaczynał bić coraz jaskrawiej w oczy. W latach 80. byliśmy - obok Sofii - jedyną ponadmilionową stolicą bloku wschodniego pozbawioną tego środka transportu.
Niezrealizowane projekty metra Stacja Muranów/ materiały prasowe
Gdyby metro zaczęto budować w latach 20., miałoby aż siedem linii! Niezrealizowane projekty [ZDJĘCIA]
22 września 1925 r. Zarząd Tramwajów podjął decyzję o przygotowaniu projektu metra. 7 marca 1927 r. projekt został zatwierdzony. Zakładano w nim budowę siedmiu linii kolei podziemnej o łącznej długości 46 km (26 km w tunelu i 20 km na powierzchni). Pierwsza linia miała powstać w osiem lat. Zakładano, że budowa całego systemu potrwa 35 lat.
Stacja Muranów
Lata 1930-33 przyniosły kryzys gospodarczy, co spowodowało odroczenie zakrojonych na szeroką skalę projektów. Do zamiarów budowy metra powrócono w 1938 roku za kadencji legendarnego prezydenta Stefana Starzyńskiego. Tak natomiast miesięcznik "Naokoło Świata" wyobrażał sobie warszawskie metro w połowie lat 20.
Niezrealizowane projekty metra Stacja Muranów/ materiały prasowe
Gdyby metro zaczęto budować w latach 20., miałoby aż siedem linii! Niezrealizowane projekty [ZDJĘCIA]
Do planów budowy kolei podziemnej władze Warszawy powróciły w 1938 roku. Metro było jednym z głównych tematów kampanii wyborczej prezydenta Stefana Starzyńskiego. Wypracowany wówczas układ składał się z trzech linii o łącznej długości 46 km. Linia A biegła z Mokotowa na Żoliborz, linia okólna B prowadziła trasą: Dw. Zachodni-Wola-Śródmieście-Dw. Wschodni-Saska Kępa-Pole Mokotowskie-Ochota-Dworzec Zachodni, linia C łączyła Bielany ze Służewcem.
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Jak widać na zdjęciach, przedwyborcze obietnice traktowano zupełnie serio. W kilku miejscach stolicy odbyły się próbne odwierty. Fotografia wykonana w 1939 roku na rogu Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej.
Niezrealizowane projekty metra Stacja Muranów/ materiały prasowe
Gdyby metro zaczęto budować w latach 20., miałoby aż siedem linii! Niezrealizowane projekty [ZDJĘCIA]
Pod koniec 1953 roku władze PRL zadecydowały o wstrzymaniu budowy metra. Postanowiono ograniczyć się jedynie do odcinka eksperymentalnego na Pradze między stacją Szwedzka i stacją techniczno-postojową przy ul. Mieszka I. Głównym motywem zaprzestania prac były względy ekonomiczne. Wydaje się, że nawet przy tak niekorzystnych warunkach geologicznych wybudowanie metra głębokiego w Warszawie było możliwe pod warunkiem zaangażowania ogromnych środków finansowych.
Wizualizacja stacji Plac Teatralny na podstawie projektu z lat 50. autor: Kamil Czapski
Gdyby metro zaczęto budować w latach 20., miałoby aż siedem linii! Niezrealizowane projekty [ZDJĘCIA]
Mimo iż w latach 50. nie udało się wybudować warszawskiego metra, należy docenić doświadczenie, jakie zdobyto podczas pierwszych prac. Wiele z zaangażowanych w ten projekt osób w latach 80. wróciło na plac budowy.
Wizualizacja niezrealizowanej stacji warszawskiego metra. autor wizualizacji: Kamil Czapski
Gdyby metro zaczęto budować w latach 20., miałoby aż siedem linii! Niezrealizowane projekty [ZDJĘCIA]
Druga stacja konkursowa nosiła nazwę "Ulica Targowa". Do rywalizacji w tej kategorii przystąpiło dziewięć zespołów architektonicznych, jednak komisja zdecydowała się nie przyznawać pierwszej nagrody. W prasie z 1953 roku znaleźć możemy jedynie jeden projekt, który zdobył drugą nagrodę. Jego autorami byli: prof. J. Sokołowski, inż. J. Staniszkis, inż. J. Kowarski oraz Z. Czarnecka-Kowalska.
autor wizualizacji: Kamil Czapski
Metro w Warszawie - niezrealizowane projekty materiały prasowe/ Stacja Muranów
Gdyby metro zaczęto budować w latach 20., miałoby aż siedem linii! Niezrealizowane projekty [ZDJĘCIA]
Budowa metra w Warszawie stała się sztandarowym projektem regularnie wykorzystywanym w peerelowskiej propagandzie. Tymczasem budowniczowie musieli zmierzyć się z wyjątkowo trudnymi warunkami geologicznymi. Głównym problemem była tzw. "kurzawka", czyli nasączony wodą drobny piasek.
We wrześniu 1953 r. szerokiej publiczności pokazano makietę wagonu metra w skali 1:1. Przygotowali ją konstruktorzy z Zakładów im. Stalina w Poznaniu. Wagon miał kolor popielaty, wyposażono go w automatycznie otwierane drzwi, świetlne tablice z nazwami stacji i wyściełane siedzenia. Miał 48 miejsc siedzących.
Budowa metra Narodowe Archiwum Cyfrowe/ Zbyszko Siemaszko
Gdyby metro zaczęto budować w latach 20., miałoby aż siedem linii! Niezrealizowane projekty [ZDJĘCIA]
Pod koniec 1953 roku władze PRL zdecydowały o wstrzymaniu budowy metra. Postanowiono ograniczyć się jedynie do odcinka doświadczalnego na Pradze między stacją Szwedzka i stacją techniczno-postojową przy ul. Mieszka I. Głównym motywem zaprzestania prac były względy ekonomiczne. Wydaje się, że nawet przy tak niekorzystnych warunkach geologicznych wybudowanie metra głębokiego w Warszawie było możliwe, pod warunkiem zaangażowania ogromnych środków finansowych.
Mimo iż w latach 50. nie udało się wybudować warszawskiego metra, należy docenić doświadczenie, jakie zdobyto podczas pierwszych prac. Wiele z zaangażowanych w ten projekt osób w latach 80. wróciło na budowę metra.
