Na co dzień nie dostrzegamy tego, jak zmienia się miasto. Wystarczy jednak spojrzeć na panoramę Warszawy sprzed lat, by te zmiany dostrzec. Pamiętacie, jak wyglądała stolica bez Rotundy PKO, Złotych Tarasów i Złotej 44? Zdjęcia, które pokazujemy, wykonano na przestrzeni ostatnich 60 lat, wszystkie z jednego miejsca - przez wiele lat jedynego punktu widokowego stolicy - Pałacu Kultury i Nauki.
Spójrzmy najpierw na południowy-wschód stolicy, skrzyżowanie ul. Marszałkowskiej z Alejami Jerozolimskimi. Jest 1959 rok. Na horyzoncie nie widać ani Rotundy PKO, Domów Towarowych Centrum ani hotelu Novotel. Jednak, wpatrując się w zdjęcie, można wypatrzyć ulicę Widok nr 19 (5-piętrowy budynek).
fotopolska.eu
Ten sam widok, ale kilka lat później, w 1965 roku. Trwa właśnie zabudowa tzw. Ściany Wschodniej (kwartału między ul. Marszałkowską i Al. Jerozolimskimi). Powstaje Rotunda PKO, trwają też prace pod budowę Domów Towarowych Centrum.
Dwa lata później, w 1967 roku, stoi już gotowa Rotunda. Wyobrażacie sobie Warszawę bez ronda Dmowskiego, jednego z najbardziej ruchliwych i zatłoczonych miejsc w stolicy? No to spójrzcie na to zdjęcie. Wcześniej istniało tu zwykłe skrzyżowanie, a nazwę tę Rada Warszawy nadała rondu w 1995 roku.
www.staedte-fotos.de
Na kolejnym zdjęciu już widać hotel Forum, jeden z pierwszych wysokościowców w powojennej Warszawie (drugi budynek po Pałacu Kultury i Nauki, który przekroczył wysokość 100 m).
Waldemar Gorlewski / Agencja Gazeta
A powyżej centrum Warszawy w 2015 roku. Hotel Forum nie tylko zmienił kolor elewacji, ale i nazwę na "Novotel Warszawa Centrum". Dziś na tym obrazku nie zobaczylibyśmy już budynku Universal. A za moment zniknie również Rotunda.
Teraz czas na południowy zachód stolicy. Widok zdecydowanie historyczny. Jest 1993 rok i uderza widok pustego placu. Brak m.in. Złotych Tarasów i jednego z najbardziej znanych, warszawskich wieżowców - Złotej 44.
fotopolska.eu
- To będzie wizytówka XXI-wiecznej Warszawy - powiedział o Złotych Tarasach Lech Kaczyński (wtedy prezydent Warszawy) podczas uroczystości wmurowywania kamienia węgielnego pod budowę sklepu. Zdjęcie pochodzi z 2003 roku.
Fot. Waldemar Gorlewski / Agencja Gazeta
A to współczesne porównanie tego samego miejsca. Widać nie tylko Złote Tarasy, ale dominujący nad stolicą apartamentowiec Daniela Libeskinda przy ulicy Złotej 44.
Teraz przenosimy się bardziej na południe, południowy-zachód. Przenosimy się także w czasie, bo do roku 1964 rok. Tu wkrótce powstaną okolice ronda ONZ.
Na zdjęciu: doskonale widoczny budynek Mennicy, który już nie istnieje, wieża kościoła św. Wojciecha oraz również nieistniejące już zakłady im. Róży Luksemburg.
Fot. Waldemar Gorolewski / Agencja Gazeta
Dzisiaj te okolice wyglądają tak. Najbardziej zauważalne zmiany we współczesnej panoramie stolicy? Warszawski skyline. I ciekawostka. Na zdjęciu da się jeszcze zauważyć (rozebrany w ubiegłym roku) modernistyczny pawilon Emilki, tymczasową siedzibę Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Na horyzoncie wyrasta Warsaw Spire.
A tu północna strona Warszawy. Na pierwszym planie widać już gotowe osiedle Za Żelazną Bramą. Dalej osiedla: Grzybów, Młynów, Muranów, bliższy i dalszy Żoliborz z charakterystycznymi wieżowcami Kępy Potockiej.
Spójrzcie także na to zdjęcie. Powstaje osiedle Grzybów, które nieodwracalnie zniszczyło historyczny kształt ulicy Bagno.
Fot. Fortepan / Nagy Gyula
Widać na nim końcówkę budowy Królewskiej nr 45 i 47, dopiero wychodzące z ziemi pierwsze kondygnacje budynków przy ul. Bagno 3, 5, 7. Zwróćcie także uwagę na remont Pasty. I prawdziwa perełka - Pałac Lubomirskich w starej lokalizacji, nie przekręcony.
A tak (poniżej) słynne osiedle prezentowało się w latach 80.
fotopolska.eu
Dzisiaj ten widok prezentuje się jak poniżej, po lewej stronie stoi wieżowiec Cosmopolitan wzniesiony w 2014 roku. A tak słynne osiedle prezentowało się w latach 80.
Fot. Przemek Wierzchowski / Agencja Gazeta
Tymczasem przenosimy się do 1958 roku i na skrzyżowanie ul. Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej. Rozstrzygnięto właśnie ogólnopolski konkurs na zabudowę Ściany Wschodniej, jednego z najwybitniejszych osiągnięć modernizmu w Polsce, wpisanego na listę dóbr kultury współczesnej.
fortepan.hu/ Nagy Gyula
Na zdjęciu z 1965 roku (powyżej) już widać, jak powstaje jeden z ważniejszych wieżowców tworzący zespół Ściany Wschodniej. Dzisiaj w budynku działa restauracja McDonalds.
fotopolska.eu
A tu historyczna ciekawostka. Na zdjęciu z 1959 roku widać jeden z ostańców dawnej Warszawy. Dzisiaj w miejscu starej kamienicy znajduje się wejście do metra.
Teraz przenosimy się bardziej na wschód. W czasie najbliższych trzech lat na rogu Świętokrzyskiej i Marszałkowskiej powstał nie tylko wieżowiec, ale i słynny Sezam, nowoczesny jak tamte czasy dom handlowy. Sklep przetrwał do 2015 roku. Dlaczego?
Fot. Waldemar Gorlewski / Agencja Gazeta
W jego miejscu powstaje 10-kondygnacyjny szklany gmach z parkingiem i galerią sklepów. Znajdą się w nim charakterystyczne zielono-żółte kafelki ze starego budynku. Mozaiki umieszczone zostaną między wyjściem z korytarzy stacji metra Świętokrzyska a wejściem do sklepu.
A teraz widok na wschód. 1958 rok, w oddali Stadion X-lecia. Ulica Marszałkowska na obszarze dzisiejszej Ściany Wschodniej była przed wojną zabudowana XIX-wiecznymi kamienicami. Na zdjęciu dokładnie widać ich pozostałości. Dzisiaj w tym miejscu stoją Domy Towarowe Centrum.
Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Gazeta
Natomiast tak wyglądał pl. Defilad i bazar przed Pałacem Kultury i Nauki w 1993 roku. Centrum stolicy zamieniło się w targowisko dzięki radnym Śródmieścia, którzy przegłosowali uchwałę o lokalizacji w tym miejscu tzw. handlu obwoźno-stolikowego. Handlowało tu ponad 2 tys. kupców.
Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Gazeta
I na koniec jedno z najnowszych zdjęć pl. Defilad. Sprzed pałacu zniknął targowy slums. Jednak plac zamienił się w ogromny parking. Usytuowany wokół gmachu posiada aż 1300 miejsc. Od kilku lat władze Warszawy planują, by powstał tu plac z parkingiem, ale podziemnym.
Które zdjęcie panoramy Warszawy podoba się wam najbardziej?