Bez wieżowców, Rotundy, Złotych Tarasów i... korków? Zobacz, jak zmieniła się Warszawa w ciągu 60 lat [ZDJĘCIA]

Na co dzień nie dostrzegamy tego, jak zmienia się miasto. Wystarczy jednak spojrzeć na panoramę Warszawy sprzed lat, by te zmiany dostrzec. Pamiętacie, jak wyglądała stolica bez Rotundy PKO, Złotych Tarasów i Złotej 44? Zdjęcia, które pokazujemy, wykonano na przestrzeni ostatnich 60 lat, wszystkie z jednego miejsca - przez wiele lat jedynego punktu widokowego stolicy - Pałacu Kultury i Nauki.
Pałac Kultury i Nauki, panorama na hotel Marriot i Dworzec Centralny Pałac Kultury i Nauki, panorama na hotel Marriot i Dworzec Centralny Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Wyborcza.pl

Bez wieżowców, Rotundy, Złotych Tarasów i... korków? Zobacz, jak zmieniła się Warszawa w ciągu 60 lat [ZDJĘCIA]

Na co dzień nie dostrzegamy tego, jak zmienia się miasto. Wystarczy jednak spojrzeć na panoramę Warszawy sprzed lat, by te zmiany dostrzec. Pamiętacie, jak wyglądała stolica bez Rotundy PKO, Złotych Tarasów i Złotej 44? Zdjęcia, które pokazujemy, wykonano na przestrzeni ostatnich 60 lat, wszystkie z jednego miejsca - przez wiele lat jedynego punktu widokowego stolicy - Pałacu Kultury i Nauki.

Przełom lat 50-tych i 60-tych XX w., jeszcze przed rozpoczęciem budowy Domów Centrum. Ul. Marszałkowska krzyżuje się z Alejami Jerozolimskimi, na skrzyżowaniu skręcają tramwaje. Przełom lat 50-tych i 60-tych XX w., jeszcze przed rozpoczęciem budowy Domów Centrum. Ul. Marszałkowska krzyżuje się z Alejami Jerozolimskimi, na skrzyżowaniu skręcają tramwaje. Fot. John Reps / zbiory należą do kolekcji Cornell University

Bez wieżowców, Rotundy, Złotych Tarasów i... korków? Zobacz, jak zmieniła się Warszawa w ciągu 60 lat [ZDJĘCIA]

Spójrzmy najpierw na południowy-wschód stolicy, skrzyżowanie ul. Marszałkowskiej z Alejami Jerozolimskimi. Jest 1959 rok. Na horyzoncie nie widać ani Rotundy PKO, Domów Towarowych Centrum ani hotelu Novotel. Jednak, wpatrując się w zdjęcie, można wypatrzyć ulicę Widok nr 19 (5-piętrowy budynek).

Trwa właśnie zabudowa tzw. Ściany Wschodniej (kwartału między ul. Marszałkowską i Al. Jerozolimskimi). Powstaje Rotunda PKO, trwają też prace pod budowę Domów Towarowych Centrum.fotopolska.eu

Ten sam widok, ale kilka lat później, w 1965 roku. Trwa właśnie zabudowa tzw. Ściany Wschodniej (kwartału między ul. Marszałkowską i Al. Jerozolimskimi). Powstaje Rotunda PKO, trwają też prace pod budowę Domów Towarowych Centrum.

Panorama Warszawy w 1967 roku. Panorama Warszawy w 1967 roku. źródło: fotopolska.pl

Bez wieżowców, Rotundy, Złotych Tarasów i... korków? Zobacz, jak zmieniła się Warszawa w ciągu 60 lat [ZDJĘCIA]

Dwa lata później, w 1967 roku, stoi już gotowa Rotunda. Wyobrażacie sobie Warszawę bez ronda Dmowskiego, jednego z najbardziej ruchliwych i zatłoczonych miejsc w stolicy? No to spójrzcie na to zdjęcie. Wcześniej istniało tu zwykłe skrzyżowanie, a nazwę tę Rada Warszawy nadała rondu w 1995 roku.

Panorama Warszawy - widok na hotel Forumwww.staedte-fotos.de

Na kolejnym zdjęciu już widać hotel Forum, jeden z pierwszych wysokościowców w powojennej Warszawie (drugi budynek po Pałacu Kultury i Nauki, który przekroczył wysokość 100 m).

Panorama Warszawy - 2015Waldemar Gorlewski / Agencja Gazeta

A powyżej centrum Warszawy w 2015 roku. Hotel Forum nie tylko zmienił kolor elewacji, ale i nazwę na "Novotel Warszawa Centrum". Dziś na tym obrazku nie zobaczylibyśmy już budynku Universal. A za moment zniknie również Rotunda.

Pałac Kultury i Nauki, panorama na hotel Marriot i Dworzec Centralny Pałac Kultury i Nauki, panorama na hotel Marriot i Dworzec Centralny Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Wyborcza.pl

Bez wieżowców, Rotundy, Złotych Tarasów i... korków? Zobacz, jak zmieniła się Warszawa w ciągu 60 lat [ZDJĘCIA]

Teraz czas na południowy zachód stolicy. Widok zdecydowanie historyczny. Jest 1993 rok i uderza widok pustego placu. Brak m.in. Złotych Tarasów i jednego z najbardziej znanych, warszawskich wieżowców - Złotej 44.

Złote Tarasy w budowie, 2003 rok.fotopolska.eu

- To będzie wizytówka XXI-wiecznej Warszawy - powiedział o Złotych Tarasach Lech Kaczyński (wtedy prezydent Warszawy) podczas uroczystości wmurowywania kamienia węgielnego pod budowę sklepu. Zdjęcie pochodzi z 2003 roku.

20.04.2015 Warszawa , plac Defilad 1 , Palac Kultury i Nauki . Panorama Warszawy ogladana z XXX pietra PKiN w kierunku poludniowo - zachodnim .
Fot. Waldemar Gorlewski / Agencja GazetaFot. Waldemar Gorlewski / Agencja Gazeta

A to współczesne porównanie tego samego miejsca. Widać nie tylko Złote Tarasy, ale dominujący nad stolicą apartamentowiec Daniela Libeskinda przy ulicy Złotej 44.

Widok na obecne Rondo ONZ. Widok na obecne Rondo ONZ. źródło: FORTEPAN/ Nagy Gyula

Bez wieżowców, Rotundy, Złotych Tarasów i... korków? Zobacz, jak zmieniła się Warszawa w ciągu 60 lat [ZDJĘCIA]

Teraz przenosimy się bardziej na południe, południowy-zachód. Przenosimy się także w czasie, bo do roku 1964 rok. Tu wkrótce powstaną okolice ronda ONZ.

Na zdjęciu: doskonale widoczny budynek Mennicy, który już nie istnieje, wieża kościoła św. Wojciecha oraz również nieistniejące już zakłady im. Róży Luksemburg.

20.04.2015 Warszawa , Palac Kultury i Nauki . Panorama Warszawy ogladana z XXX pietra PKiN w kierunku zachodnim . Zlote Tarasy , apartamowiec Daniela Libeskinda przy ulicy Zlotej 44 , hotel Intercontinental oraz Warsaw Financial Center ( WFC ) .
Fot. Waldemar Gorlewski / Agencja GazetaFot. Waldemar Gorolewski / Agencja Gazeta

Dzisiaj te okolice wyglądają tak. Najbardziej zauważalne zmiany we współczesnej panoramie stolicy? Warszawski skyline. I ciekawostka. Na zdjęciu da się jeszcze zauważyć (rozebrany w ubiegłym roku) modernistyczny pawilon Emilki, tymczasową siedzibę Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Na horyzoncie wyrasta Warsaw Spire.

Z Pałacu Kultury i Nauki widok na fragment ulicy Świętokrzyskiej i dalej osiedla: 'Grzybów', Młynów, Muranów, bliższy i dalszy Żoliborz z charakterystycznymi wieżowcami Kępy Potockiej na lewym brzegu Wisły, na prawym zaś elektrociepłownię żerańską, zabudowę ulicy Stalingradzkiej i w głębi nowe domy mieszkalne na Bródnie.' Z Pałacu Kultury i Nauki widok na fragment ulicy Świętokrzyskiej i dalej osiedla: 'Grzybów', Młynów, Muranów, bliższy i dalszy Żoliborz z charakterystycznymi wieżowcami Kępy Potockiej na lewym brzegu Wisły, na prawym zaś elektrociepłownię żerańską, zabudowę ulicy Stalingradzkiej i w głębi nowe domy mieszkalne na Bródnie.' Zdjęcie pochodzi z tygodnika Stolica nr 23 (1331) 10.06.1973

Bez wieżowców, Rotundy, Złotych Tarasów i... korków? Zobacz, jak zmieniła się Warszawa w ciągu 60 lat [ZDJĘCIA]

A tu północna strona Warszawy. Na pierwszym planie widać już gotowe osiedle Za Żelazną Bramą. Dalej osiedla: Grzybów, Młynów, Muranów, bliższy i dalszy Żoliborz z charakterystycznymi wieżowcami Kępy Potockiej.

Spójrzcie także na to zdjęcie. Powstaje osiedle Grzybów, które nieodwracalnie zniszczyło historyczny kształt ulicy Bagno.

Powstaje osiedle Grzybów.Fot. Fortepan / Nagy Gyula

Widać na nim końcówkę budowy Królewskiej nr 45 i 47, dopiero wychodzące z ziemi pierwsze kondygnacje budynków przy ul. Bagno 3, 5, 7. Zwróćcie także uwagę na remont Pasty. I prawdziwa perełka - Pałac Lubomirskich w starej lokalizacji, nie przekręcony.

A tak (poniżej) słynne osiedle prezentowało się w latach 80.

Osiedle Za Żelazną Bramą w latach 80. XX wieku.fotopolska.eu

Dzisiaj ten widok prezentuje się jak poniżej, po lewej stronie stoi wieżowiec Cosmopolitan wzniesiony w 2014 roku. A tak słynne osiedle prezentowało się w latach 80.

Widok Warszawy z 30 piętra PKiN.Fot. Przemek Wierzchowski / Agencja Gazeta

Skrzyżowanie ul. Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej, 1958 rok. Skrzyżowanie ul. Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej, 1958 rok. fortepan.hu/Lencse Zoltán

Bez wieżowców, Rotundy, Złotych Tarasów i... korków? Zobacz, jak zmieniła się Warszawa w ciągu 60 lat [ZDJĘCIA]

Tymczasem przenosimy się do 1958 roku i na skrzyżowanie ul. Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej. Rozstrzygnięto właśnie ogólnopolski konkurs na zabudowę Ściany Wschodniej, jednego z najwybitniejszych osiągnięć modernizmu w Polsce, wpisanego na listę dóbr kultury współczesnej.

Skrzyżowanie ul. Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej.fortepan.hu/ Nagy Gyula

Na zdjęciu z 1965 roku (powyżej) już widać, jak powstaje jeden z ważniejszych wieżowców tworzący zespół Ściany Wschodniej. Dzisiaj w budynku działa restauracja McDonalds.

Skrzyżowanie ul. Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej, 1959 rok.fotopolska.eu

A tu historyczna ciekawostka. Na zdjęciu z 1959 roku widać jeden z ostańców dawnej Warszawy. Dzisiaj w miejscu starej kamienicy znajduje się wejście do metra.

Na zdjęciu: powstał nie tylko wieżowiec, ale i słynny Sezam, nowoczesny jak tamte czasy dom handlowy. Sklep przetrwał do 2015 roku. Na zdjęciu: powstał nie tylko wieżowiec, ale i słynny Sezam, nowoczesny jak tamte czasy dom handlowy. Sklep przetrwał do 2015 roku. Zdjęcie pochodzi z tygodnika Stolica nr 4 (1103) 26.01.1969

Bez wieżowców, Rotundy, Złotych Tarasów i... korków? Zobacz, jak zmieniła się Warszawa w ciągu 60 lat [ZDJĘCIA]

Teraz przenosimy się bardziej na wschód. W czasie najbliższych trzech lat na rogu Świętokrzyskiej i Marszałkowskiej powstał nie tylko wieżowiec, ale i słynny Sezam, nowoczesny jak tamte czasy dom handlowy. Sklep przetrwał do 2015 roku. Dlaczego?

20.04.2015 Warszawa , plac Defilad 1 , Palac Kultury i Nauki . Panorama Warszawy ogladana z XXX pietra PKiN w kierunku wschodnim .
Fot. Waldemar Gorlewski / Agencja GazetaFot. Waldemar Gorlewski / Agencja Gazeta

W jego miejscu powstaje 10-kondygnacyjny szklany gmach z parkingiem i galerią sklepów. Znajdą się w nim charakterystyczne zielono-żółte kafelki ze starego budynku. Mozaiki umieszczone zostaną między wyjściem z korytarzy stacji metra Świętokrzyska a wejściem do sklepu.

1958 rok, Panorama Warszawy z tarasu PKiN. W oddali Stadion X-lecia. 1958 rok, Panorama Warszawy z tarasu PKiN. W oddali Stadion X-lecia. fortepan.hu/Lencse Zoltán

Bez wieżowców, Rotundy, Złotych Tarasów i... korków? Zobacz, jak zmieniła się Warszawa w ciągu 60 lat [ZDJĘCIA]

A teraz widok na wschód. 1958 rok, w oddali Stadion X-lecia. Ulica Marszałkowska na obszarze dzisiejszej Ściany Wschodniej była przed wojną zabudowana XIX-wiecznymi kamienicami. Na zdjęciu dokładnie widać ich pozostałości. Dzisiaj w tym miejscu stoją Domy Towarowe Centrum.

18.07.1993  WARSZAWA , PALAC KULTURY I NAUKI , TARAS WIDOKOWY , PANORAMA WARSZAWY , DOMY TOWAROWE CENTRUM 
FOT. SLAWOMIR KAMINSKI / AGENCJA GAZETA
SK DVD 017 AFot. Sławomir Kamiński / Agencja Gazeta

Natomiast tak wyglądał pl. Defilad i bazar przed Pałacem Kultury i Nauki w 1993 roku. Centrum stolicy zamieniło się w targowisko dzięki radnym Śródmieścia, którzy przegłosowali uchwałę o lokalizacji w tym miejscu tzw. handlu obwoźno-stolikowego. Handlowało tu ponad 2 tys. kupców.

Plac Defilad w 2014 roku.Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Gazeta

I na koniec jedno z najnowszych zdjęć pl. Defilad. Sprzed pałacu zniknął targowy slums. Jednak plac zamienił się w ogromny parking. Usytuowany wokół gmachu posiada aż 1300 miejsc. Od kilku lat władze Warszawy planują, by powstał tu plac z parkingiem, ale podziemnym.

Które zdjęcie panoramy Warszawy podoba się wam najbardziej?

Więcej o: