"Dom Obuwia zaopatrują czołowi producenci". Reklamy ścienne z lat 70-tych [ZDJĘCIA]
Skrzyżowanie z ul. Ząbkowską. Widoczna kamienica przy ul. Targowej 62 i dalej pod nr 64. Na ślepej ścianie reklama Zjednoczenia Przemysłu Motoryzacyjnego POLMO oraz Zjednoczenia Przemysłu Chemii Gospodarczej Pollena-Uroda. Na jezdni samochód Zastava 1100p i w tle Renault 12 oraz Polski Fiat 125p. Fot. Grażyna Rutowska / ze zbiorów NAC
Jedna ściana, wiele reklam
Ulica Targowa w latach 70-tych przypominała galerię sztuki. Choć ta jedna z głównych arterii Pragi, nie jest tak długa, jak Puławska czy Grochowska, to wzdłuż niej namalowano w tamtych czasach aż kilkanaście reklam na ścianach budynków. Kiedyś planowano, że Targowa będzie deptakiem. Z pomysłu nic nie wyszło, ale ulicą codziennie przemieszczały się tysiące warszawiaków. Miejsce na reklamy wielkoformatowe wydawało się więc idealne.
Na ślepej ścianie kamienicy przy ul. Targowej 62 i dalej pod nr 64 - na rogu z Ząbkowską - reklamowało się Zjednoczenie Przemysłu Motoryzacyjnego "Polmo" (w jego skład wchodziło kilkanaście zakładów i fabryk samochodowych, w tym m.in. FSO na Żeraniu). Na zdjęciu z 1977 roku promowano Polskiego Fiata. Najsłynniejszy model - 125p - możecie zobaczyć na fotografii Rutowskiej - właśnie mija kamienicę z muralem. Kilka lat później na tej ścianie wymalowano wielkiego czerwonego poloneza - to najbardziej zapamiętana przez prażan reklama w tej lokalizacji.
Na ścianie zmieściła się jeszcze reklama Zjednoczenia Przemysłu Chemii Gospodarczej "Pollena-Uroda", zrzeszające producentów kosmetyków i środków czystości. Kiedyś wymalowano tam wielką szminkę. Niestety, na tym zdjęciu jej nie ma.
Widok ogólny szczytu budynku od strony ul. Rutkowskiego z namalowaną reklamą (tzw. mural). Fot. Grażyna Rutowska / ze zbiorów NAC
Kiedyś Jabłkowscy, potem Dom Obuwia
Trudno było tej reklamy nie zauważyć. Zajmowała całą ścianę budynku, w którym przed wojną działał największy dom handlowy w Polsce - u braci Jabłkowskich. W 1950 roku państwo odebrało im budynek i rok później zaczął działać tam Centralny Dom Dziecka. W roku 1971 znowu przychodziło się tu na zakupy. Stworzono Dom Obuwia, który działał w tym miejscu przez kilka lat.
Na zdjęciu z 1976 roku widzimy napis: "Dom Obuwia zaopatrują czołowi producenci". W tamtych czasach był to jeden z najchętniej odwiedzanych adresów przez warszawiaków szukających zarówno eleganckich lakierek, jak i domowych papuciów.
Zdjęcie zrobiono z ulicy Hibnera (dziś to Zgoda). Reklamę mogli oglądać także przechadzający się ulicą Rutkowskiego (dziś: Chmielna).
Dziś już tej ściany nie zobaczymy. Kilka lat temu zakrył ją nowy budynek postawiony na rogu Chmielnej i Brackiej, w którym znajduje się salon jednego z operatorów sieci komórkowej.
Widok ul. Siennej od strony ul. Marchlewskiego. Na pierwszym planie reklama "Błony FOTON wszędzie - eksporter VARIMEX, Warszawa Wilcza 52" umieszczona na ślepej ścianie kamienicy przy ul. Siennej 45. Dalej kamienice pod nr 43 i 41. W tle Pałac Kultury i Nauki. Fot. Grażyna Rutowska / ze zbiorów NAC
FOTON-y na wielu ścianach
Rok 1971, zakłady FOTON-u działały wówczas pełną parą. Reklamy Warszawskich Zakładów Fotochemicznych z Woli pojawiały się w tamtych czasach na ścianach wielu budynków w stolicy. Na zdjęciu Grażyny Rutowskiej widzimy budynek przy ul. Siennej 45 od strony ul. Marchlewskiego (dziś: al. Jana Pawła II). Dalej stoją stare kamienice z numerami 43 i 41. A nad nimi góruje Pałac Kultury i Nauki.
Ta reklama akurat promowała eksportera błon i odczynników fotograficznych VARIMEX z ul. Wilczej. Ale najbardziej znanym, do dziś obecnym malowidłem, jest ściana kamienicy przy ul. Targowej. Tu również widnieje zachowany przez lata napis: "Foton". I choć kolory już wyblakły, a napisy w trzech językach (polskim, angielskim i rosyjskim) są słabo czytelne, to nadal widzą go nie tylko kierowcy i piesi, ale też pasażerowie pociągów jadący wiaduktem kolejowym między stacjami Warszawa Wschodnia i Warszawa Stadion. Zakłady FOTON-u działały przy ul. Wolskiej jeszcze kilkanaście lat temu. Później w fabryce dużo zespołów muzycznych urządzało sobie próby, doceniając niezłą akustykę pomieszczeń. Niedawno budynek rozebrano, a w jego miejscu powstaje teraz apartamentowiec.
Ulica Grzybowska przy pl. Grzybowskim. Na jezdni samochód FSO Polonez, Fiat 125p oraz Fiat 126p. Na ścianie budynku widoczna namalowana reklama WSS Społem. Fot. Grażyna Rutowska / ze zbiorów NAC
Tęczowy Społem
W PRL-u reklamowały się przedsiębiorstwa państwowe. Na ścianie budynku przy ul. Grzybowskiej widać namalowaną reklamę WSS Społem - powszechnej spółdzielni spożywczej. Sklepy Społem jeszcze i dziś spotkamy w Warszawie. Wówczas ich sieć oplotła całą Warszawę. I to w nich głównie zaopatrywali się mieszkańcy stolicy. Zdjęcie jest czarno-białe, ale można się domyślać, że reklama była kolorowa, bo Społem miało tęczowy motyw. Na zdjęciu widać też nasze motoryzacyjne "cuda" epoki Polski Ludowej: samochód FSO Polonez, Fiat 125p oraz Fiat 126p.
