"Krakowskie Przedmieście to trakt zamknięty". Oto wszystkie pomniki, które stoją na Trakcie Królewskim

Cały czas trwa spór o pomnik Lecha Kaczyńskiego na Krakowskim Przedmieściu, które należy do historycznego traktu. Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz w "Gościu Radia Zet" powiedziała dzisiaj: Krakowskie Przedmieście to trakt zamknięty. Spójrzmy, jakie pomniki stoją na najbardziej reprezentacyjnej trasie stolicy.
Kolumna Zygmunta na Placu Zamkowym. Kolumna Zygmunta na Placu Zamkowym. Fot. Franciszek Mazur / Agencja Wyborcza.pl

Kolumna króla Zygmunta III Wazy

Spodobało ci się? Polub nas

Za początek Traktu Królewskiego uznaje się plac Zamkowy. Stoi tu najstarszy i najwyższy świecki pomnik w Warszawie - ma 22 m wysokości, a postać króla mierzy 275 cm. Co ciekawe planowano postawić ją dwa razy wyższą, ale pękł pomnikowy marmur. Monument wzniesiony został w 1644 roku z inicjatywy króla Władysława IV na cześć jego ojca Zygmunta III Wazy, który przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy. Trzymana w prawej dłoni szabla symbolizuje jego dzielność, a krzyż w lewej - gotowość do walki ze złem.

Pomnik Adama Mickiewicza przy ul. Krakowskie Przedmieście. Pomnik Adama Mickiewicza przy ul. Krakowskie Przedmieście. Fot. Waldemar Gorlewski / Agencja Wyborcza.pl

Pomnik Adama Mickiewicza

Monument, między skwerem Hoovera, a Kościołem Karmelitów, odsłonięto w 1898 roku w setną rocznicę urodzin jednego z najwybitniejszych polskich poetów epoki romantyzmu. Inicjatorem przedsięwzięcia był Henryk Sienkiewicz, a w Społecznym Komitecie Budowy znalazł się, m.in. książę Michał Radziwiłł. Posąg wyrzeźbił Cyprian Godebski w Carrarze we Włoszech. Pomnik stał się bohaterem wydarzeń marca 1968 roku. To tu zorganizowano słynną manifestację w proteście przeciw zdjęciu z afisza "Dziadów" w Teatrze Narodowym.

Pomnik Bolesława Prusa w Warszawie. Pomnik Bolesława Prusa w Warszawie. Fot. Marek Grygiel / Agencja Wyborcza.pl

Pomnik Bolesława Prusa

Pomnik czołowego pisarza polskiego pozytywizmu stoi na skwerze im. ks. Jana Twardowskiego, między klasztorem Wizytek i hotelem Bristol. Przed wojną w tym miejscu stała XVIII-wieczna kamienica, w której mieściła się redakcja oraz drukarnia Kuriera Warszawskiego. Bolesław Prus był jednym z jego redaktorów (prowadził swoją stałą rubrykę, tzw. "kroniki tygodniowe").

Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego. Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego. Fot . Waldemar Gorlewski / Agencja Wyborcza.pl

Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego

Postać księcia Poniatowskiego stoi na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego i jest wzorowana na posągu cesarza Marka Aureliusza z rzymskiego Kapitolu. Pomnik został zamówiony w 1815 roku u duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena, czołowego przedstawiciela klasycyzmu. W 1944 roku został wysadzony w powietrze. Nowy odlew, wykonany na podstawie modelu z Muzeum w Kopenhadze, na początku lat 50. XX wieku podarował Polakom Król Danii.

Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego
Postać księcia Poniatowskiego, wielkiego patrioty, ministra wojny i wodza naczelnego, który żył na przełomie XVIII/XIX wieku, wzorowana jest na posągu cesarza Marka Aureliusza z rzymskiego Kapitolu. Pomnik, dłuta Bertela Thorvaldsena, stoi obecnie na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego. Długo nie miał swojego miejsca. Specjalnym rozkazem cara, który zabronił postawienia pomnika, przewieziony został do twierdzy w Modlinie, później do białoruskiej rezydencji Iwana Paszkiewicza - zaufanego generała cara. Pomnik wrócił do Polski w 1922 roku. Stanął na dziedzińcu Zamku Królewskiego, a w 1923 roku na Placu Saskim (dziś plac Piłsudskiego). W czasie ostatniej wojny (1944 r.) został wysadzony w powietrze przez hitlerowców. Nowy odlew, wykonany na podstawie modelu z Muzeum w Kopenhadze, na początku lat 50. XX wieku podarował Polakom Król Danii.
Pomnik Prymasa Wyszyńskiego, obok Kościoła Wizytek w Warszawie. Pomnik Prymasa Wyszyńskiego, obok Kościoła Wizytek w Warszawie. Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Wyborcza.pl

Pomnik prymasa Stefana Wyszyńskiego

Odsłonięty w 1987 roku posąg Prymasa Polski (papież Jan Paweł II o duchownym powiedział: "taki Prymas jak Wyszyński zdarza się raz na 1000 lat") stoi na placyku przed kościołem Wizytek. W tym miejscu w czasie stanu wojennego gromadzili się warszawiacy, układając w proteście przeciw władzom PRL symboliczny krzyż z kwiatów i zniczy.

Pomnik prymasa Stefana Wyszyńskiego
Prymas Polski w latach 1948-1981, nazywany ? ze względu na zasługi dla kraju i kościoła katolickiego ? Prymasem 1000-lecia od słów papieża Jana Pawła II, który powiedział, że "taki Prymas jak Wyszyński zdarza się raz na 1000 lat". W latach 1953-1956 prymas był internowany przez ówczesne władze PRL.
Pomnik Mikołaja Kopernika w Warszawie. Pomnik Mikołaja Kopernika w Warszawie. Fot. Filip Klimaszewski

Pomnik Mikołaja Kopernika

Pomnik światowej sławy astronoma powstał z inicjatywy Stanisława Staszica i został odsłonięty w 1830 roku. Podczas okupacji stał się częścią słynnej akcji sabotażu w której wziął udział żołnierz Szarych Szeregów Alek Dawidowski Maciej ps. Aleksy (bohater książki "Kamienie na Szaniec"). Powstaniec z narażeniem życia, tuż pod okiem niemieckiej policji, odsłonił z monumentu zasłoniętą przez Niemców polską inskrypcję ("Mikołajowi Kopernikowi Wdzięczna Ojczyzna" i "Mikołajowi Kopernikowi Rodacy").

Pomnik Mikołaja Kopernika
Pomnik światowej sławy polskiego astronoma powstał z inicjatywy Stanisława Staszica. Został odsłonięty w 1830 roku Mikołaj Kopernik udowodnił, że ziemia obraca się wokół słońca, a ogłoszona przez niego teoria stanowi jedną z najważniejszych rewolucji naukowych w dziejach ludzkości.
Po obu stronach czarnego cokołu widnieją złocone napisy, z jednej strony po łacinie ?Nicolao Copernico Grata Patria? (Mikołajowi Kopernikowi Wdzięczna Ojczyzna) i w języku polskim z drugiej ?Mikołajowi Kopernikowi Rodacy?. Podczas okupacji pomnik był ?bohaterem? słynnej akcji małego sabotażu. Niemcy zasłonili polską inskrypcję płytą z napisami niemieckimi, którą żołnierz Szarych Szeregów Alek Dawidowski odkręcił z narażeniem życia, tuż pod okiem niemieckiej policji (kilkadziesiąt metrów dalej, przy Krakowskim Przedmieściu 1, znajdował się główny gmach Komendy). W 1944 roku pomnik przeznaczono na złom i wywieziono z Warszawy. Jednak cudem ocalał i po naprawieniu uszkodzeń wrócił na dawne miejsce.
Autorem Pomnika jest Bertel Thorvaldsen. Na świecie istnieją jeszcze dwa identyczne posągi, odlane z tego samego modelu - w Montrealu i Chicago.

Wierne kopie monumentu znajdują się w Montrealu i Chicago.

Pomnik Charles'a de Gaulle'a w Warszawie. Pomnik Charles'a de Gaulle'a w Warszawie. Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Wyborcza.pl

Pomnik Charles'a de Gaulle'a

Pomnik poświęcony francuskiemu generałowi i prezydentowi Francji Charles'owi de Gaulle'owi jest kopią pomnika stojącego w Paryżu przy Polach Elizejskich. Stołeczny pomnik ufundowały francuskie firmy i instytucje działające w Polsce.

Kamienica przy Mokotowskiej 73 Kamienica przy Mokotowskiej 73 Fot. Jacek Marczewski / Agencja Wyborcza.pl

Figura św. Jana Nepomucena

Posąg ustawiono na placu Trzech Krzyży w 1752 roku na pamiątkę ukończenia prac brukowania stołecznych ulic, oświetlenia i uregulowania kanałów ściekowych. Trzymany w ręku przez Nepomucena krzyż jest trzecim "tytułowym" krzyżem placu. W 1852 roku figura została odnowiona przez warszawiaków wdzięcznych za uratowanie od epidemii cholery.

Figura św. Jana Nepomucena
Posąg opiekuna dróg i mostów, którego figury tradycyjnie spotyka się na skrzyżowaniach dróg. Ustawiony w tym miejscu w 1752 roku na pamiątkę ukończenia prac brukowania warszawskich ulic, oświetlenia i uregulowania kanałów ściekowych. Informuje o tym łacińska inskrypcja.



Pomnik Wincentego Witosa przystrojony kokarda w narodowych barwach. Pomnik Wincentego Witosa przystrojony kokarda w narodowych barwach. Fot. Franciszek Mazur / Agencja Wyborcza.pl

Pomnik Wincentego Witosa

Sześciometrowy pomnik przedstawiający trzykrotnego premiera II Rzeczypospolitej Polski na placu Trzech Krzyży odsłonięto w 1985 roku - w 90. rocznicę - powstania zorganizowanego ruchu ludowego w Polsce.

Pomnik Wincentego Witosa
Działacza ruchu ludowego, polityka i publicysty. Odsłonięty w 1985 roku w 90. rocznicę powstania zorganizowanego ruchu ludowego w Polsce.
Pomnik Romana Dmowskiego w Warszawie. Pomnik Romana Dmowskiego w Warszawie. Jacek Łągowski / Agencja Wyborcza.pl

Pomnik Romana Dmowskiego

Pięciometrowy pomnik Romana Dmowskiego przedstawiający znajduje się na skwerze u zbiegu alei Szucha i Alei Ujazdowskich.

Jego postawienie od początku wzbudziło kontrowersje. W tej sprawie wypowiadali się m.in. uczestnik powstania w getcie Marek Edelman i profesor Maria Janion. Protestujący podkreślali, że nie zgadzają się "na wprowadzanie do polskiego panteonu człowieka, którego program polityczny opierał się na nienawiści, twierdząc że nazwisko Dmowskiego nierozerwalnie wiąże się z ideologią rasizmu, szowinizmu, ?egoizmu narodowego?, a nade wszystko antysemityzmu".

Z kolei szef Biura Edukacji Publicznej IPN, profesor Jan Żaryn, stwierdził że: - "Dla dzisiejszych przeciwników stawiania pomnika Dmowskiemu jest on jedynie ?antysemitą? i ?nacjonalistą? ? co oczywiście ma brzmieć hańbiąco. Tyle z niego zrozumieli, to ich problem. Tylko dlaczego mają uchodzić za wyrocznię! Mam nadzieję, że będziemy pamiętać o Romanie Dmowskim 11 listopada".

Pomnik Ronalda Reagana w Warszawie Pomnik Ronalda Reagana w Warszawie źródło: Wikipedia

Pomnik Ronalda Reagana

Rzeźbę prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana postawiono naprzeciwko budynku ambasady Stanów Zjednoczonych. Pomnik przedstawia Reagana przemawiającego w Berlinie w roku 1987 przed Brama Brandenburską. Odsłonięty został w 2011 przez Lecha Wałęsę.

 

Pomnik stoi naprzeciwko budynku ambasady Stanów Zjednoczonych. Został odsłonięty 21 listopada 2011 przez Lecha Wałęsę.
Pomnik przedstawia prezydenta Reagana przemawiającego w Berlinie w roku 1987 przed Brama Brandenburską. Projekt nie był konsultowany z władzami stolicy, nie został wybrany w drodze konkursu. Lokalizacja pomnika została jednak zaakceptowana przez Radę Warszawy.
Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego. Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego. Fot. Franciszek Mazur

Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego

Pomysłodawcą budowy pomnika pierwszego marszałka Polski znajdującego się przy Belwederze był Jerzy Waldorff, który w 1997 roku zainicjował zbiórkę pieniędzy. Sam zaś pisarz na jego budowę przekazał sumę: 5 tysięcy zł. Drugi pomnik Józefa Piłsudskiego znajduje się na placu Piłsudskiego.

Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego
Wielkiego działacza niepodległościowego, wodza legionów i Naczelnika Państwa Polskiego w latach 1918-1922, który poprowadził Wojsko Polskie do zwycięstwa w wojnie bolszewickiej w 1920 roku. Drugi pomnik Józefa Piłsudskiego znajduje się na placu Piłsudskiego.
Pomnik Ignacego Paderewskiego w Warszawie. Pomnik Ignacego Paderewskiego w Warszawie. Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Wyborcza.pl

Pomnik Ignacego Jana Paderewskiego

Usytuowany w Parku Ujazdowskim pomnik powstał za życia pianisty i polityka. Odlany został chwilę przed wybuchem II wojny światowej. W składzie komitetu organizacyjnego fundującego pomnik działali m.in. Jan Wedel i ówczesny dyrektor Cmentarza Bródnowskiego - Władysław Gajkowski.

Pomnik Ignacego Jana Paderewskiego
Usytuowany w Parku Ujazdowskim pomnik współtwórcy odrodzonego po I wojnie światowej Państwa Polskiego, wybitnego pianisty-kompozytora, polityka i działacza społecznego.

Niezwykła jest historia uratowania pomnika przed przetopieniem przez Niemców. Dzięki właścicielowi odlewni Czesławowi Chojnowskiemu została rozmontowana i w kilku częściach zakopana na terenie posesji. Po wyzwoleniu wydobył ją z ziemi, złożył i rozpoczął poszukiwania członków komitetu budowy pomnika. Potem rzeźbą zaopiekował się Władysław Gajkowski, który przetrzymywał ją na posesji swojego zięcia Zygmunta Jeznackiego na Mokotowie.

Pomnik Chopina w Łazienkach Królewskich. Pomnik Chopina w Łazienkach Królewskich. Fot . Sławomir Kamiński / Agencja Wyborcza.pl

Pomnik Fryderyka Chopina

Pomnik kompozytora w Łazienkach Królewskich został odsłonięty w 1926 roku. Widać go dobrze z Alei Ujazdowskich. - Pojawił się prawie o 20 lat za późno, bo zaprojektowano go w stylu późnosecesyjnym, a stawiano w czasie, gdy w modzie był już modernizm. Więc go wykpiwano. Problem rozwiązali Niemcy, niszcząc rzeźbę, a po wojnie ogłoszono konkurs na nowy pomnik. Ale modele były jeszcze gorsze niż oryginał, więc pozostano przy starym - pisze w swoim tekście pt. "Przewrotny spacer po Trakcie Królewskim" varsavianista Rafał Jabłoński.

Od 1959 roku w Łazienkach Królewskich u podnóża pomnika, od połowy maja do końca września, w każdą niedzielę odbywają się koncerty chopinowskie z udziałem znamienitych pianistów.

Pomnik Henryka Sienkiewicza w Warszawie. Pomnik Henryka Sienkiewicza w Warszawie. Fot. Bartosz Bobkowski / Agencja Wyborcza.pl

Pomnik Henryka Sienkiewicza

Spodobało ci się? Polub nas

Znajdujący się w Łazienkach Królewskich pomnik laureata Nobla przedstawia pisarza siedzącego na cokole, z którego wydostają się płomienie. Jego odsłonięcia dokonali wnuczka pisarza Maria Sienkiewicz oraz praprawnuk Jan Sienkiewicz.

 

Pomnik Henryka Sienkiewicza
Jednego z najpopularniejszych pisarzy polskich przełomu XIX i XX wieku, twórcy niezapomnianej ?Trylogii? i ?Quo Vadis?, laureata literackiej nagrody Nobla w 1905 roku.
Pomnik przedstawia pisarza siedzącego na cokole, z którego wydostają się płomienie. Jest to nawiązanie do burzliwych losów XVII-wiecznej Polski z czasów Trylogii. Grób Sienkiewicza znajduje się w archikatedrze św. Jana na Starym
Więcej o: