"Krakowskie Przedmieście to trakt zamknięty". Oto wszystkie pomniki, które stoją na Trakcie Królewskim

Monument, między skwerem Hoovera, a Kościołem Karmelitów, odsłonięto w 1898 roku w setną rocznicę urodzin jednego z najwybitniejszych polskich poetów epoki romantyzmu. Inicjatorem przedsięwzięcia był Henryk Sienkiewicz, a w Społecznym Komitecie Budowy znalazł się, m.in. książę Michał Radziwiłł. Posąg wyrzeźbił Cyprian Godebski w Carrarze we Włoszech. Pomnik stał się bohaterem wydarzeń marca 1968 roku. To tu zorganizowano słynną manifestację w proteście przeciw zdjęciu z afisza "Dziadów" w Teatrze Narodowym.

Pomnik czołowego pisarza polskiego pozytywizmu stoi na skwerze im. ks. Jana Twardowskiego, między klasztorem Wizytek i hotelem Bristol. Przed wojną w tym miejscu stała XVIII-wieczna kamienica, w której mieściła się redakcja oraz drukarnia Kuriera Warszawskiego. Bolesław Prus był jednym z jego redaktorów (prowadził swoją stałą rubrykę, tzw. "kroniki tygodniowe").

Postać księcia Poniatowskiego stoi na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego i jest wzorowana na posągu cesarza Marka Aureliusza z rzymskiego Kapitolu. Pomnik został zamówiony w 1815 roku u duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena, czołowego przedstawiciela klasycyzmu. W 1944 roku został wysadzony w powietrze. Nowy odlew, wykonany na podstawie modelu z Muzeum w Kopenhadze, na początku lat 50. XX wieku podarował Polakom Król Danii.

Odsłonięty w 1987 roku posąg Prymasa Polski (papież Jan Paweł II o duchownym powiedział: "taki Prymas jak Wyszyński zdarza się raz na 1000 lat") stoi na placyku przed kościołem Wizytek. W tym miejscu w czasie stanu wojennego gromadzili się warszawiacy, układając w proteście przeciw władzom PRL symboliczny krzyż z kwiatów i zniczy.

Pomnik światowej sławy astronoma powstał z inicjatywy Stanisława Staszica i został odsłonięty w 1830 roku. Podczas okupacji stał się częścią słynnej akcji sabotażu w której wziął udział żołnierz Szarych Szeregów Alek Dawidowski Maciej ps. Aleksy (bohater książki "Kamienie na Szaniec"). Powstaniec z narażeniem życia, tuż pod okiem niemieckiej policji, odsłonił z monumentu zasłoniętą przez Niemców polską inskrypcję ("Mikołajowi Kopernikowi Wdzięczna Ojczyzna" i "Mikołajowi Kopernikowi Rodacy").

Wierne kopie monumentu znajdują się w Montrealu i Chicago.

Pomnik poświęcony francuskiemu generałowi i prezydentowi Francji Charles'owi de Gaulle'owi jest kopią pomnika stojącego w Paryżu przy Polach Elizejskich. Stołeczny pomnik ufundowały francuskie firmy i instytucje działające w Polsce.

Posąg ustawiono na placu Trzech Krzyży w 1752 roku na pamiątkę ukończenia prac brukowania stołecznych ulic, oświetlenia i uregulowania kanałów ściekowych. Trzymany w ręku przez Nepomucena krzyż jest trzecim "tytułowym" krzyżem placu. W 1852 roku figura została odnowiona przez warszawiaków wdzięcznych za uratowanie od epidemii cholery.

Sześciometrowy pomnik przedstawiający trzykrotnego premiera II Rzeczypospolitej Polski na placu Trzech Krzyży odsłonięto w 1985 roku - w 90. rocznicę - powstania zorganizowanego ruchu ludowego w Polsce.

Pięciometrowy pomnik Romana Dmowskiego przedstawiający znajduje się na skwerze u zbiegu alei Szucha i Alei Ujazdowskich.

Jego postawienie od początku wzbudziło kontrowersje. W tej sprawie wypowiadali się m.in. uczestnik powstania w getcie Marek Edelman i profesor Maria Janion. Protestujący podkreślali, że nie zgadzają się "na wprowadzanie do polskiego panteonu człowieka, którego program polityczny opierał się na nienawiści, twierdząc że nazwisko Dmowskiego nierozerwalnie wiąże się z ideologią rasizmu, szowinizmu, ?egoizmu narodowego?, a nade wszystko antysemityzmu".

Z kolei szef Biura Edukacji Publicznej IPN, profesor Jan Żaryn, stwierdził że: - "Dla dzisiejszych przeciwników stawiania pomnika Dmowskiemu jest on jedynie ?antysemitą? i ?nacjonalistą? ? co oczywiście ma brzmieć hańbiąco. Tyle z niego zrozumieli, to ich problem. Tylko dlaczego mają uchodzić za wyrocznię! Mam nadzieję, że będziemy pamiętać o Romanie Dmowskim 11 listopada".

Rzeźbę prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana postawiono naprzeciwko budynku ambasady Stanów Zjednoczonych. Pomnik przedstawia Reagana przemawiającego w Berlinie w roku 1987 przed Brama Brandenburską. Odsłonięty został w 2011 przez Lecha Wałęsę.

Pomysłodawcą budowy pomnika pierwszego marszałka Polski znajdującego się przy Belwederze był Jerzy Waldorff, który w 1997 roku zainicjował zbiórkę pieniędzy. Sam zaś pisarz na jego budowę przekazał sumę: 5 tysięcy zł. Drugi pomnik Józefa Piłsudskiego znajduje się na placu Piłsudskiego.

Usytuowany w Parku Ujazdowskim pomnik powstał za życia pianisty i polityka. Odlany został chwilę przed wybuchem II wojny światowej. W składzie komitetu organizacyjnego fundującego pomnik działali m.in. Jan Wedel i ówczesny dyrektor Cmentarza Bródnowskiego - Władysław Gajkowski.

Niezwykła jest historia uratowania pomnika przed przetopieniem przez Niemców. Dzięki właścicielowi odlewni Czesławowi Chojnowskiemu została rozmontowana i w kilku częściach zakopana na terenie posesji. Po wyzwoleniu wydobył ją z ziemi, złożył i rozpoczął poszukiwania członków komitetu budowy pomnika. Potem rzeźbą zaopiekował się Władysław Gajkowski, który przetrzymywał ją na posesji swojego zięcia Zygmunta Jeznackiego na Mokotowie.

Pomnik kompozytora w Łazienkach Królewskich został odsłonięty w 1926 roku. Widać go dobrze z Alei Ujazdowskich. - Pojawił się prawie o 20 lat za późno, bo zaprojektowano go w stylu późnosecesyjnym, a stawiano w czasie, gdy w modzie był już modernizm. Więc go wykpiwano. Problem rozwiązali Niemcy, niszcząc rzeźbę, a po wojnie ogłoszono konkurs na nowy pomnik. Ale modele były jeszcze gorsze niż oryginał, więc pozostano przy starym - pisze w swoim tekście pt. "Przewrotny spacer po Trakcie Królewskim" varsavianista Rafał Jabłoński.

Od 1959 roku w Łazienkach Królewskich u podnóża pomnika, od połowy maja do końca września, w każdą niedzielę odbywają się koncerty chopinowskie z udziałem znamienitych pianistów.

Znajdujący się w Łazienkach Królewskich pomnik laureata Nobla przedstawia pisarza siedzącego na cokole, z którego wydostają się płomienie. Jego odsłonięcia dokonali wnuczka pisarza Maria Sienkiewicz oraz praprawnuk Jan Sienkiewicz.