Saturatory, białe gatki. Na widok tych zdjęć kręci się łezka w oku. Lato w Warszawie w czasach PRL

Z czym kojarzy wam się lato w mieście? Ze zwiewnymi sukienkami, lodami, opalaniem w warszawskich parkach oraz relaksem na stołecznych plażach i basenach? Czy kiedyś było inaczej? W Warszawie działało kilka miejskich basenów, parków również nie brakowało, kobiety były równie kobiece, a pogoda tak samo kapryśna. To, czego było mniej, to na pewno atrakcji - dziś prym wiodą kina letnie, koncerty plenerowe, właściwie codziennie coś się dzieje. Ale, jak przyjdzie co do czego, to i tak ciągnie nas do jednego - nad wodę i do słońca.

Jak spędzali lato w mieście warszawiacy w czasach PRL? Przekonajcie się sami. Może docenicie to, co macie teraz albo przekonacie się, że może kiedyś wcale nie było aż tak źle.

Na zdj: Pasaż Wiecha, rok 83. A w tle szyld Kina Relax.

Czy ktoś z was był ostatnio na basenach Skry i widział tam kogoś sprzedającego słonecznik? Bardzo w to wątpimy, zwłaszcza że basen jest tam w opłakanym stanie. Na zdjęciu widać słynne targowisko, na którym sprzedawano jednak nie tylko słonecznik, ale i wiele innych rzeczy, jak ubrania, różnego rodzaju sprzęty, itd.

Na zdj: Handel na targowisku przy stadionie RKS 'Skra'. Warszawa, sierpień 1983 r.

Mimo że w okresie PRL dostępne były różne rodzaje wód mineralnych i innych napojów chłodzących (oranżada), a już od lat 70. na rynku polskim pojawiła się Coca-Cola i Pepsi-Cola, to jednak z powodu ilościowych braków tych napojów w sklepach praktycznie do czasów przełomu gospodarczego w 1990 roku można było jeszcze spotkać liczne wózki z wodą sodową.

Ostatni saturator w Polsce wyparty został przez tanią wodę gazowaną w jednorazowych butelkach PET około 1995 roku.

Na zdj: Lipiec 82 r., Nowy Świat. Pani sprzedaje wodę z saturatora.

To zdjęcie zostało wykonane w latach 70. po praskiej stronie Wisły. W tle widać Most Poniatowskiego. Na trawie, jak widać, dostępne były prysznice. Wrażenie robi również deptak znajdujący się tuż przy ulicy. Co innego jednak dziś przyciąga nad Wisłę warszawiaków - chodzi oczywiście o knajpy - m.in. Temat Rzeka czy Plażową.

Na zdj: Lata 70. Warszawiacy opalają się na trawie. W tle Most Poniatowskiego.

Dawniej odkryte baseny były bardzo popularne. Chętnie chodziły na nie dzieci mające wakacje, ale też dorośli. Baseny jednak później odeszły w zapomnienie, a wiele z nich popadło w ruinę i do dziś nie zostały odbudowane.

Tak jak wspomniany wcześniej basen przy stadionie RKS Skra. Kilkadziesiąt lat temu miejsce to tętniło życiem. W letnie dni było odwiedzane przez tłumy warszawiaków. W latach 90. kompleks jednak zamknięto. Z roku na rok ulegał on dalszej dewastacji. Wciąż nie wiadomo, czy baseny zostaną kiedykolwiek odbudowane.

Decyzję o budowie basenów Skra podjęto na początku lat 60., budowa od początku sprawiała jednak trudności. Ostatecznie baseny otwarto w 1973 roku. Cały, przeszło siedmiohektarowy kompleks składał się z czterech basenów otwartych różnej wielkości. Dwa baseny rekreacyjne wyposażone były w zjeżdżalnie. Powstały również szatnie, przebieralnie oraz kawiarnia na przestronnym tarasie.

Na zdj: Baseny przy stadionie Skry, Warszawa, lata 70.

Dziś to element PRL-owskiego folkloru, za czasów niedoboru - chleb powszedni. Te 'punkty handlu detalicznego' oferowały albo 'czystą' wodę sodową, albo z domieszką syropu owocowego. Większość saturatorów była mobilna, istniały również saturatory stacjonarne.

Oprócz mobilności cechą wyróżniającą te obiekty 'gastronomiczne' były również szklanki wielorazowego użytku, płukane pobieżnie metodą natryskową, przez co serwowany przez sprzedawcę napój bywał czasem nazywany 'gruźliczanką'. Kolejną charakterystyczną cechą wózków saturacyjnych było źródło pochodzenia wody: miejska sieć wodociągowa (niekiedy hydranty przeciwpożarowe).

Na zdj: Saturator na stołecznej ulicy, Warszawa lata 60.

Tym razem przenosimy się na Wał Miedzeszyński. Tam, niezmiennie od lat, funkcjonuje basen odkryty. Różni się jednak odrobinę wyglądem od tego, który funkcjonował tu ponad 20 lat temu. Jak widać na zdjęciu, niegdyś basen był okrągły. Dziś przy Wale znajdują się dwa prostokątne, odnowione baseny.

Na zdj: Warszawiacy na odkrytych basenach przy Wale Miedzeszyńskim 407 na Saskiej Kępie, Warszawa, początek lat 90.

A oto piękny obrazek z nieistniejących już basenów Warszawianki. Mężczyźni wspaniale prezentują się w białych gatkach - korzystają z chwili wolności, grając w bardzo kiedyś popularne szachy.

Baseny Warszawianki to już niestety zamierzchła przeszłość.

Na zdj: Upalne lato w Warszawie, sierpień 1983.

Za czasów PRL bardzo popularne były automaty do gry, choć i dziś można się z nimi spotkać w kilku miejscach (nam się kojarzą jednak przede wszystkim z szemranymi barami, które niegdyś zdobiły krajobraz Dworca Centralnego). Automaty te znajdowały się prawdopodobnie przy basenach na Warszawiance. W tle widać wypisaną kartkę z dzisiejszym menu - kaszanka, placki ziemniaczane.

Na zdj: Dzieci bawiące się przy automatach do gry, Warszawa, 1983 r.

Przetrwały z kolei baseny przy Moczydle. Infrastruktura wokół nie była aż tak rozwinięta, ale przecież nie o to chodziło. Wystarczył kawałek zielonej trawy, leżak i dobra książka. Oraz oczywiście - bliskość chłodnej wody, do której w każdej chwili można było wskoczyć.

Na zdj: Warszawiacy na basenach Moczydło przy ulicy Górczewskiej 69/73, Warszawa, 18.05.1979

Słynny Amfiteatr kiedyś przyciągał tłumy. Było to jedno z najbardziej popularnych miejsc, gdzie odbywały się z różnych okazji - spektakle oraz koncerty. Obecnie Amfiteatr w Łazienkach nie cieszy się tak dużym powodzeniem.

Na zdj: Widzowie na przedstawieniu w Amfiteatrze w Łazienkach Królewskich, potocznie zwanym Teatrem na Wodzie. Warszawa, sierpień 1983.

Ten obrazek z lat 80. pasowałby również do czasów współczesnych. Może tylko modele rowerów, które na zdjęciu leżą porozrzucane na trawie, byłyby inne.

Na zdj: Mężczyzna pijący piwo w jednym z warszawskich parków, 1983.

Jak lody - to tylko Bambino. Ewentualnie Calypso albo Lody Pingwin. Dziś wybór jest odrobinę większy. Jeśli na patyku - to ewentualnie Magnum. Prym jednak współcześnie wiodą lody w wafelku. Lodziarnie prześcigają się w tym, jakie smaki zaoferują swoim klientom. Trudno o miejsce, gdzie po prostu dostaniemy lody śmietankowe, truskawkowe i czekoladowe. Są i koperkowe, marchewkowe, pomarańczowe, a nawet waniliowe z solą. I co tu wybrać? Kiedyś przynajmniej z tym nie było problemu.

Na zdj: Upalne lato w Warszawie, sierpień 1983.

Ciekawy kadr uchwycony na Starym Mieście.

Na zdj: Żołnierze Sił Powietrznych jedzą lody, 83 r.

Galerię kończymy zdjęciem przedstawiającym chłopca na motorowerze. To już rok 1989, w tle bloki oraz Mały Fiat. Chłopiec je loda w charakterystycznym wafelku.

Na zdj: Ulica Warszawy, rok 89 r.