Oryginalna fotografia, skan z kolorem i odbitka bromowa. Niezwykłe zdjęcia Starówki z powstania warszawskiego

Autorką zdjęć z sierpnia 1944 roku była Ewa Faryaszewska, 24-letnia malarka, studentka Akademii Sztuk Pięknych, uczestniczka powstania warszawskiego, łączniczka harcerskiego batalionu "Wigry" i wolontariuszka ratująca dzieła sztuki przed zagładą. Zginęła niedługo przed upadkiem Starego Miasta. Zdjęcia wywołała jej matka 11 lat po zakończeniu wojny. Dziś możemy je oglądać dzięki uprzejmości Muzeum Warszawy. Znalazły się też w niesamowitej książce "Fotografie ruin. Ruiny Fotografii 1944 - 2014" autorstwa Magdaleny Wróblewskiej .
Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Ulica Kościelna - zdjęcie oryginalne

Spodobało ci się? Polub nas

Trzy rodzaje fotografii (znikający z czasem oryginał, odbitki bromowe, skany z funkcją przywracania koloru) pochodzą z jednego źródła - z kolorowej kliszy firmy Agfa. Nie wiadomo, skąd Faryaszewska, młoda studentka miała barwny film. Są różne możliwości: klisza mogła zostać zakupiona od niemieckich żołnierzy, mogła zostać znaleziona w jakimś zniszczonym, opuszczonym zakładzie fotograficznym lub porzucona przez przez niemieckich żołnierzy podczas walk na Starówce.

Wkrótce po naświetleniu filmu Faryaszewska zginęła. Film uratowała jej matka i przez 11 lat go nie wywołała. Dopiero w 1955 roku na jej zlecenie wykonano czarno - białe odbitki. Skany powstały w 2008 roku. Do tego czasu niestety oryginalne kolorowe zdjęcia zaczęły blaknąć i znikać, tracić nasycenie i kontrast, za to nabierać zielonkawej monochromatycznej barwy.

Dziś już nie wiadomo, które ze zdjęć są najbliższe oryginałowi.

To zdjęcie zostało wykonane ze strychu przy ul. Kościelnej w kierunku północno-zachodnim. Po środku widoczna jest wieża kościoła franciszkanów pw. Stygmatów św. Franciszka Serafickiego oraz dachy zabudowań klasztornych.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014

Ulica Kościelna - przywrócony kolor

Czy tak dokładnie wyglądały te ruiny? Możemy jedynie domniemywać, gdyż skan wyblakłego oryginału został wykonany w 2008 r. przy pomocy skanera z funkcją przywracania koloru.

Na zdjęciu widoczna też zburzona kamienica przy ul. Freta 51.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014

Ulica Kościelna - odbitka bromowa 1955 - 1957 rok

Ewa Faryaszewska zrobiła te zdjęcia podczas akcji ocalenia dział sztuki i dóbr kultury, w ramach grupy konserwatorsko-ratowniczej Zygmunta Miechowskiego, działającej na terenie Starego i Nowego Miasta w czasie powstania warszawskiego.

Czarno-biała odbitka bromowa zachowała się dzięki Irenie Faryaszewskiej, która wykonała je w jednym z krakowskich zakładów fotograficznych lub w czasie podróży do Kanady.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014

Ulica Kościalna - odbitka bromowa ok. 1970 roku

Odbitki z lat 70. były ilustracjami publikacji prof. Stanisława Lorentza, dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie. Publikacja była poświęcona zniszczeniom i stratom wojennym stolicy.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny - oryginał

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, oddzielony barykadą od Rynku Nowego Miasta.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny - skan z 2008 roku

Na pierwszym planie, po prawej pierzeja budynków przy ul. Przyrynek.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny - odbitka bromowa z lat 50.

Te fotografie powstały w ramach zorganizowanej akcji ocalenia dzieł sztuki i zabytków z terenów Starówki w czasie powstania warszawskiego. Jej inicjatorem był Stanisław Lorentz, dyrektor Muzeum Narodowego, jedna z najważniejszych postaci zaangażowanych w ratowanie dóbr kultury.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Ulica Długa, widok od Placu Krasińskich - oryginał

W głębi kościół pw. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski. Po prawej pierzeja kamienic niezrekonstruowanych po wojnie. Ul. Długa była ostrzeliwana od strony Dworca Gdańskiego i bombardowana z powietrza.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Ulica Długa, widok od Placu Krasińskich - skan z 2008 roku

Autorka prawdopodobnie wykonała zdjęcie z hałdy gruzu po zburzonej w 1939 roku kamienicy na rogu Nowiniarskiej i Długiej. Niedaleko znajdował się centralny punkt odbioru zrzutów lotniczych, dokonywanych na terenie Ogrodu Krasińskich.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Ulica Długa, widok od Placu Krasińskich - odbitka bromowa lata 70.

Obok kościoła, w restauracji Pamfil przy Długiej 15 znajdował się punkt dowodzenia kapitana "Gozdawy", dowódcy batalionu "Czarnecki". Niedaleko miejsca, z którego wykonano zdjęcie, był właz kanałowy, którym nocą z 1 na 2 września powstańcy ewakuowali się do Śródmieścia.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Zniszczony kościół i klasztor oo. dominikanów - oryginał

Zniszczony kościół i klasztor oo. dominikanów przy ul. Freta. Widok od strony dziedzińca klasztornego w kierunku ul. Freta. Po prawej widoczna kopuła kaplicy Kotowskich, która jako jedyna ocalała z wojennych zniszczeń.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Zniszczony kościół i klasztor oo. dominikanów - skan z 2008 roku

W klasztorze podczas powstania kwaterowały różne oddziały. Pod koniec sierpnia w usytuowanym w kościele szpitalu znajdowało się 270 rannych i 25 osób personelu medycznego. 26 sierpnia 1944 roku około godziny 17 runęło sklepienie nawy głównej. Autorka zdjęcia zginęła dwa dni później.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Ulica Krzywe Koło - oryginał

W głębi widoczne płonące kamienice po stronie ul. Zakrzewskiego, na pierwszym planie barykada z płyt chodnikowych.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Ulica Krzywe Koło - skan z 2008 roku

Wylot na Rynek Starego Miasta. Barykada powstała w pierwszych dniach sierpnia, następnie wskutek ostrzału artyleryjskiego została pokryta gruzem ze zburzonych okolicznych kamienic. Ponieważ barykada nigdy nie znalazła się na pierwszej linii frontu, nie była obsadzana przez partyzantów.

Ruiny Warszawy Ruiny Warszawy Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014, Muzeum Warszawy

Ulica Krzywe Koło - odbitka bromowa ok. 1970 roku

Spodobało ci się? Polub nas

Matka Ewy Faryaszewskiej tak wspominała działania podejmowane przez córkę: "(...) Co dzień wyruszała z kolegą z Akademii, poprzez gruzy, płomienie i zwłoki poległej ludności, do miejsc najbardziej zagrożonych, przylegających do wylotu ulicy Św. Jańskiej i Piwnej, by tam z kościołów, budynków publicznych i prywatnych zbierać najcenniejsze eksponaty i znosić je do podziemi kamienicy Baryczków."

Więcej o: