Za tysiąc zł miesięcznie muszą przeżyć w stolicy. "Czuję się jak niewolnica, co do końca życia będzie ciułać"

Wśród warszawskich emerytów są tacy, którzy, aby zarobić na chleb, wychodzą na ulice i sprzedają własne ubrania czy naczynia. Takie osoby spotkać można m.in. przed Halą Mirowską i Halą Gwardii.

- Klapki po pięć złotych, garnek oddam za 10 - mówi pani Irena, która dostaje 950 złotych świadczenia emerytalnego miesięcznie. Po zapłaceniu rachunków, na codzienne wydatki zostaje niewiele. - Dorabiam, żeby chociaż na chleb i masło było - wylicza. Co jak nie dorobi? - Nie jem - kończy emerytka. Po chwili przyznaje, że są okresy, gdy mięsa nie widzi na oczy.

W sezonie letnim handluje kwiatami, które zbiera na działce oraz warzywami z działkowego ogródka. - W lecie idzie lepiej, bo mam nagietki i koper. Wszystko, by kilka złotych wpadło. Liczy się każda złotówka - podkreśla. W przeciwieństwie do pani Wandy, nie może prosić o pomoc rodzinę. - Córka mi zmarła, mąż też. Nie mam już nikogo - mówi.

Pani Alicja z warszawskich Jelonek jest emerytką od trzech lat. Wcześniej przez 10 lat pracowała w biurze w wojsku. Można powiedzieć, że na razie żyje jej się lepiej od pani Wandy i Ireny, bo ma własną działalność. - Od 26 lat prowadzimy z mężem zakład fryzjerki. Ale przestańmy zaklinać rzeczywistość. Emeryci w Warszawie to biedota. Do końca życia musimy liczyć każdy grosz - mówi. - Gdybym nie miała własnej pensji, to  jadłabym szczaw - ironizuje 63-latka.

Nawiązanie do 'szczawiu' to oczywiście pstryczek w nos politykom, a dokładniej marszałkowi Stefanowi Niesiołowskiemu, który mówił w 'Kropce nad i', że za jego czasów też była bieda, a dzieci jadły szczaw z nasypów. - Mam żal do polityków wszystkich opcji. Nikt nigdy nie wziął odpowiedzialności za emerytury, dlatego są takie, jakie są - żenujące i odbierające nam - emerytom - godność - tłumaczy pani Alicja.

Odważnie mówi, jak wygląda jej sytuacja: Na rękę dostaję 986 złotych emerytury miesięcznie po 36 latach pracy. Czynsz - 730 złotych miesięcznie. Tu już mogłabym postawić kropkę, bo z emerytury za nic innego bym nie mogła zapłacić. A przecież jeszcze rachunki za wodę i prąd. Nie mówię już o tym, że człowiek musi jeść, odwiedzić lekarza, pójść do dentysty.

Co by zrobiła, gdyby nie miała własnej firmy? - Nie mam zielonego pojęcia - przyznaje. - Jedno jest pewne. Przeciętna emerytura jest niska, a co mają powiedzieć emeryci z Warszawy, gdzie życie jest najdroższe? To ja panu zdradzę. Nic. Bo starość nie ma prawa głosu - kwituje.

- Moja emerytura wynosi niecałe 1200 złotych na rękę po 30 latach prowadzenia firmy - mówi pani Mirosława z Bemowa. W dzielnicy prowadzi od 30 lat magiel. Gdyby nie jej  własna działalność, musiałaby prosić dzieci o pomoc. - Wie pan, jakie to przykre prosić się po tylu latach pracy o jedzenie? - zwierza się.

Pani Mirosława marzyła o tym, aby na emeryturze w końcu mieć spokój i odpocząć. Dziś wie, że nie może zamknąć firmy. - Każde zlecenie biorę, aby zarobić na czynsz i jedzenie - mówi.

Przyznaje, że kiedyś magiel osiedlowy to było coś. - Dobry biznes i można było odłożyć. Gdy byliśmy młodzi, to żyliśmy z mężem dostatnio. Niczego nam nie brakowało. Mieliśmy trójkę dzieci i robiliśmy wszystko, aby im też niczego nie zabrakło. Dziś jest zupełnie inaczej. Ludzie chodzą do pralni w supermarketach albo do automatów piorących, bo jest taniej - wylicza emerytka.

Efekt? Zaczęło ubywać mi klientów. - Żeby się utrzymać, wzięłam się za mycie dywanów. Kupiłam nawet specjalny odkurzacz za kilka tysięcy. Biorę 7 złotych za metr wypranego dywanu - opowiada. Ile zarabia w ciągu miesiąca? Średnio dwa tysiące złotych. - Ale ile muszę się ja, stara baba narobić. Chciałabym odpocząć, jak przystało na emerytkę. A wie pan, jak się czuję? Jak niewolnica, co do końca życia będzie ciułać - wyznaje.

Na co pani Mirka wydaje najwięcej? - Nie licząc czynszu, to oczywiście na leki. Mam wysoki cholesterol i nadciśnienie. Miesięcznie wychodzi około 200 złotych. Nie daj Bóg, jak przytrafi się grypa, to kolejne 50 złotych trzeba wydać. Mam też problemy z zębami. Ostatnio musiałam zrobić cały ząb, dodatkowo wyleczyć go kanałowo. 850 złotych. Z czego emeryt ma w Warszawie żyć? Z tych 1200 złotych? - dopytuje.

Wyznaje, że gdy jej mąż jeszcze żył, było jej o wiele łatwiej. - Odszedł cztery lata temu. Gdy zostałam sama, poczułam, jak pieniądze szybko się rozchodzą i praktycznie od razu po wypłacie emerytury jest tak, że zostaję bez grosza - zasmuca się emerytka. I kończy: Dlatego sprzedaję nieruchomość, na której stoi magiel. Nad nim mam swoje mieszkanie. Jest taki plan, żeby kupić coś mniejszego w bloku. Z tego, co mi zostanie, będę żyć. Jest tylko jeden problem: nikt mojego magla nie chce.

Są w Warszawie emeryci, którzy nie mają własnej firmy, nie mogą też liczyć na pomoc rodziny. Co robią? Żebrzą na ulicy.

Na Pradze-Południe spotykam schludnie ubraną staruszkę. Na ustach szminka, w uszach złote kolczyki. Zamiast przechadzać się ulicami Saskiej Kępy, podchodzi i prosi o kilka złotych. - A z czego mam żyć? - pyta. - Z samej emerytury się nie utrzymam - mówi. Ile dostaje, zdradzić nie chce. - Wstyd powiedzieć, ale stanowczo za mało. Gdybym miała pieniądze, to czy byłabym tutaj? - stwierdza. Zaznacza, że nie jest jedyną emerytką w Warszawie, która, choć ma gdzie mieszkać, nie stać ją na zaspokajanie podstawowych potrzeb. - Nie chcę nikogo obarczać swoimi problemami -odpowiada dumnie.

Emeryci często o dumie wspominają. Wielu z nich podkreśla, że to właśnie ona jest głównym powodem, dla którego nie proszą o pomoc. - Starsi ludzie wstydzą się swojego ubóstwa, nawet przed najbliższymi - mówi elegancka seniorka z Pragi.

Ile w ciągu dnia potrafi zarobić? - Ludzie chętnie dają. Dziś zebrałam 20 złotych, a chodzę od godziny. Prażanka dodaje, że pieniądze wydaje na bieżące potrzeby - jedzenie i leki. Ma nadciśnienie i problemy ze stawami kolanowymi. - Chleb, do tego jakaś wędlinka, pomidorek. I kilkanaście złotych zostaje w sklepie - wylicza seniorka.

Pan Andrzej mieszka na Ochocie. Jest emerytowanym policjantem. 65-latek obecnie dostaje 1700 złotych emerytury na rękę. Mieszka sam - jest rozwiedziony. Dzieci nie ma, bo, jak mówi, nigdy nie było czasu na rodzicielstwo. Pytam, jak emerytowany kawaler, do tego były policjant, radzi sobie w wielkim mieście.

- Nas emerytów pytacie, jak sobie radzimy. Rzeczywiście, inaczej nie można naszego życia określić. To ja odpowiadam: Radzę sobie byle jak - mówi i wylicza: Wynajmuję mieszkanie, bo nie mam swojego. Razem z opłatami wychodzi ok. 1500 zł. Żeby zarobić na chleb, imam się dodatkowych prac, np. pilnuję parkingu samochodowego, pomagam sąsiadom coś naprawić, wypakować z auta meble.

Z dodatkowych robót 'wyciąga' nawet do tysiąca złotych miesięcznie. - Za 'nockę' parkingowy dostaje 120 złotych. Za pracę typu wymiana kranu w kuchni od 50 do 10 zł - informuje. Odkąd przeszedł na emeryturę, zaczął również zwracać uwagę na rabaty i zniżki dla seniorów i promocje w sklepach. - Grunt to dobrze się rozejrzeć, aby jakoś przetrwać do pierwszego - mówi.

Zaznacza, że nigdy się nie załamuje. - Jako glina zahartowany jestem. Nie choruję, mam siłę do pracy. Co by było, gdybym jej nie miał? Nie wiem. Nie wyobrażam sobie życia w Warszawie za 1700 zł miesięcznie - wyznaje.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2016 roku na Mazowszu było ok. 120 tysięcy emerytów, z czego duża część pochodziła z Warszawy. Według GUS przeciętna miesięczna emerytura i renta brutto w I półroczu 2016 r. ukształtowała się na poziomie 2079,39 zł. Z naszych rozmów wiemy, że wielu otrzymujących świadczenia emerytalne może o takich pieniądzach pomarzyć. 

Według danych przeprowadzonych przez urząd w 2015 roku dotyczących jakości życia starszych osób w Polsce, aż 12 procent przyznało, że żyje w ubóstwie dochodowym, 8 procent, że dopadło ich ubóstwo warunków życia.