W zrujnowaną Warszawę wcieliło się w tym serialu czeskie miasto. Warszawa w serialu "Dom"

Zawarty w tytule (oraz w czołówce) "Dom" w pierwszych odcinkach serialu przedstawia sobą, tak jak i całe miasto, rozpaczliwy widok. Zaś kolejni przybywający po wojnie mieszkańcy kamienicy witani są okrzykami i łzami radości: przeżyłaś, przeżyłeś, przeżyliście!

Screen z serialu "Dom"

Do stanu z czasów świetności próbuje ze wszystkich sił doprowadzić kamienicę dobry duch tego miejsca, darzony powszechną sympatią dozorca Ryszard Popiołek (znany również z "Samych swoich" Wacław Kowalski). Na tle zrujnowanego budynku krzyczy do murarza Osucha (Zbigniew Kryński): - Panie Osuch, zejdź pan! - Na co ten, z nadzieją w głosie odpowiada: - Obiad? - Popiołek ironicznie: - Panu się przedwojenne czasu śnią. Zejdź pan, bramę trzeba osadzić!

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Podczas wprawiania bramy panowie dyskutują. Popiołek: - Dom bez drzwi, to nie dom. Jak nie ma bramy, wlizą chamy. - Dozorca wspomina minioną elegancję budynku. Gdy jeden z pracujących kwestionuje prawdziwość marmuru, Popiołek odpiera oburzony, tak jakby to jego obrażono: - Panie Osuch, ja nie chcę pana obrażać, ale to czym pan zrobiono, to mogło być sztuczne! - Pada też jedna ze słynniejszych kwestii serialu, którą udało się przemycić mimo czujności cenzury: - Ustrój panie to rzecz przejściowa, ale brama, to rzecz stała.

Screen z serialu "Dom"

Z biegiem czasu i starań mieszkańców Złota 25 odzyskuje utraconą okazałość. W rzeczywistości ten adres grały inne lokalizacje: Pańska 85, Marszałkowska 45 oraz Kowelska 6 na Pradze - kolejne serie kręcono w długich odstępach czasu (brak funduszy, problemy z cenzurą).

Mieszkańcy domu tworzyli godną pozazdroszczenia wspólnotę. Ich kontakty nie ograniczały się do zdawkowego, rzucanego od niechcenia "dzień dobry", a opierały na wzajemnej pomocy, zaangażowaniu, zainteresowaniu - właściwości godne naśladowania w czasach grodzonych osiedli.

Czyli plac Kercelego, albo też "Kiercelak" - targ znajdujący się na wolskim placu. Tu idą Basia Lawinówna (Jolanta Żółkowska) i Andrzej Talar (Tomasz Borkowy) z ojcem Basi (Stanisław Zaczyk) sprzedać sprzęt dentystyczny doktora Lawiny, bezużyteczny odkąd doktor stracił w wojnie rękę. Tu urzęduje Henio Lermaszewski (Zbigniew Buczkowski), warszawski taksówkarz i cwaniak.

Screen z serialu "Dom"

Tu można było kupić i sprzedać niemal wszystko: jedzenie, tandetę, starzyznę, zwierzęta. Pochodzenie oferowanych dóbr było bardzo różne - i jest to stwierdzenie eufemistyczne. Doktor Leopold Lawina, ojciec Basi, znajduje na przykład u jednego ze sprzedawców, handlującego rzekomo szabrem "z zachodu", zaginiony cenny zestaw sztućców żony.

Screen z serialu "Dom"

W tle targowego gwaru rozbrzmiewają warszawskie melodie. Uliczny grajek nuci: - A więc reklama dźwignią handlu! To co na wystawie, to i w sklepie! Wsiadaj w dryndę warszawiaku, wszystko znajdziesz na Kercelaku! Chodzę ja z bączkiem po Kercelaku, wołam przechodnia, gram po dwujaku. I kto ma chęci, niech se zakręci, bo u mnie tata, jak u wariata... - To utwór "Śpiewana draka z Kercelaka". Piosenka warszawska, to obok samej Warszawy, kolejna równoprawna bohaterka serialu - kolejne utwory równie często towarzyszą przeżyciom bohaterów. Muzyk kontynuuje: - Kup pan dla żony te pantalony! Przebierać, wybierać, póki mam ochotę, bo jak zamknę swój bałagan, przyjdę aż w sobotę.

Screen z serialu "Dom"

Do tej kawiarni mieszczącej się przy Marszałkowskiej 119 zabiera Basię Lawinównę Andrzej Talar z okazji jej urodzin. Zamawiają kawę i likier. Rozmowę przerywa głos konferansjera: - Proszę państwa, proszę o chwilę uwagi. Otrzymaliśmy wiadomość, że do Gdyni, na pokładzie statku Śląsk powrócił do kraju Julian Tuwim. Proszę państwa, nasz wspaniały poeta niestety nie odnajdzie swojego stolika w Ziemiańskiej, no, ale mam nadzieję, że wśród nas, tutaj w kawiarence Mieczysława Fogga, odnajdzie atmosferę swej dawnej Warszawy.

Screen z serialu "Dom"

Talar miesza kawę, po czym - nie wyjmując łyżeczki - podnosi szklankę do ust. Reflektuje się i przeprasza Basię, która wyjmuje z naczynia sztuciec.

Screen z serialu "Dom"

Rozbrzmiewające w kawiarni piosenki to znane z wykonania Fogga tango "Ukochana, ja wrócę": - Coraz dalej wciąż wędruję, Dzisiaj tu, a jutro tam i ciągle w dal, Gdzież wędrówki kres, Gdzież spoczynek jest. Chyba padnę tu na drodze. Ale myśl, ta jedyna myśl, mi każe żyć, Że gdzie jesteś ty, Najdroższa ma, jedyna ma. Ukochana, ja wrócę, wiesz, Choćbym cały zmierzył świat wzdłuż i wszerz, Moja miłość jest silniejsza niż wojna, nie czekaj, otrzyj łzy, bądź spokojna. - i "List", spopularyzowany przez wykonanie Wiery Gran: Ja mam swą szufladę, zamkniętą na klucz, Gdzie prócz mnie nie zagląda nikt, Tam jest moja radość, jest szczęście i moje łzy, Tam najmniejszy szczegół już przypomina mi...

Jak zostało już powiedziane, perypetiom serialowych postaci towarzyszy wskrzeszanie miasta. Bohaterowie żyją odbudową Warszawy. W jednej z rozmów Andrzej Talar zauważa: - Przęsła do Mostu Poniatowskiego przywieźli. - Z kolei Basi relacjonuje: - Wiesz, byłem wczoraj nad Wisłą. Z całym kursem poszliśmy. Był alarm w sprawie mostu. Siedem łuków trzeciego przęsła poszło w wodę. Jeden monter zginął a dziesięciu rannych. Nie wiem, co teraz będzie z poniatoszczakiem.

Screen z serialu "Dom"

Narrator kolejnej z kronik wyświetlanych przez Mundiego referuje: - 16 października 1945 roku, pamiętny dzień w życiu budowniczych mostu. Pierwsze spośród nowo wykonanych przęseł zostaje ustawione na miejscu przeznaczenia.

Screen z serialu "Dom"

Jeden z bohaterów epizodycznych, na pytanie Kostka Bawolika, przedwojennego piłkarza o wykonywaną obecnie pracę, odpowiada: - Przy Moście Poniatowskiego robię...

Screen z serialu "Dom"

Przy budowie Trasy W-Z pracuje brat Andrzeja Talara, Bronek zwany "Niutkiem", aktywista brygady Służby Polsce. Rozentuzjazmowany wyrwaniem się z wiejskiego środowiska, za wszelką cenę postanawia udowodnić swoją wartość, zwłaszcza w oczach urodziwej działaczki i artystki "Mazowsza" Ewy Szymosiuk.

Screen z serialu "Dom"

Jego starania o serce dziewczyny przyjmują nieraz niewybredną formę. Ewa, ucząca chłopaków pisać, ośmiesza go przed innymi junakami odczytując głośno skomponowany przezeń dla niej utwór: - Mowa moja będzie dziś krótka, chciałbym trafić do twego ogródka. Dość mam już życia w ciągłej rozterce, dla ciebie odtąd bije moje serce. - Po czym podsumowuje: - Siedem błędów ortograficznych. Zamiast robić takie propozycje, wziąłbyś się lepiej za ortografię.

Screen z serialu "Dom"

Inaugurując uroczyste otwarcie trasy, Talar recytuje: - Trasa W-Z nie jest deklaracją ani deklamacją. Jest konkretem.

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Talar uczestniczy również przy odbudowie Muranowa. Witając mieszkańców kolejnego nowego domu, zaznacza: - W tym roku na Muranowie 5 tysięcy rodzin wprowadzi się do nowych domów.

Screen z serialu "Dom"

Bronkowi, dzięki biciu kolejnych rekordów norm (aż do 240 procent!), udaje się zyskać reputację bohatera pracy socjalistycznej: przodownik Talar z Sierpuchowa trafia na okładkę magazynu "Razem". Jednak rozbuchana ambicja doprowadza go do tragicznego finału: pijany, spadnie z wysokiego piętra wybudowanego przez siebie domu, ginąc na miejscu.

Screen z serialu "Dom"

Równolegle odbudowywana jest również Starówka.

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Gdy Andrzej Talar w odcinku ósmym przychodzi na teren budowy stadionu poszukując kolegi, w tle rozbrzmiewa narracja komentatora kroniki filmowej, sporządzającego relację: - W tej chwili, kiedy cała Warszawa bawi się w przeddzień radosnego święta wyzwolenia, na Stadionie Dziesięciolecia trwają ostatnie gorączkowe przygotowania. W tym miejscu, gdzie przez dziesiątki lat było wysypisko gruzów, wyrósł wspaniały, monumentalny, stutysięczny obiekt sportowy. Obok nas jest jeden z twórców stadionu, profesor inżynier Jerzy Hryniewiecki. Panie profesorze, chyba pierwsze brawa jakie padną jutro na tym stadionie będą dla pana i tej całej ekipy, która która zbudowała ten piękny stadion. - Profesor odpowiada: - A ja sądziłem, że dla piłkarzy Warszawy i Katowic... Przepraszam... Chciałem powiedzieć Stalinogrodu... - Pytający pociesza go: - Nic nie szkodzi, to się wytnie.

Screen z serialu "Dom"

Równolegle trwają prace nad budową warszawskiego metra. Andrzej Talar, chcąc skrócić sobie drogę, natyka się niechcący na strajkujących górników. Przypadkowe znalezienie się w niewłaściwym miejscu i czasie narazi go na nieprzyjemności. Gdy relacjonuje sytuację Stanisławowi Jasińskiemu, ideowemu komuniście, ten reaguje oburzeniem: - Zastanów się, Muranów, MDM, Starówka, Stadion. I to wszystko 5 razy szybciej, niż budowano na Zachodzie! Człowieku, czy tak pracują ludzie niezadowoleni, no jak ty myślisz?!

Screen z serialu "Dom"

Studiuje tu Andrzej Talar. Na studia dostaje się dzięki protekcji. Gdy staje przed komisją egzaminacyjną rekrutującą na rok zerowy, jeden z jej członków okazuje niezadowolenie: - Nie dołączył pan świadectwa ukończenia gimnazjum. - Jego kolega reaguje: - Może ja wyjaśnię. - po czym zaczyna mu coś szeptać do ucha. Głośno mówi: - Brał udział w reformie rolnej, był na ochotnika w milicji, jest członkiem ZWM'u [Związek Walki Młodych - przyp.red.] - Talar słucha osłupiały, nie rozpoznając w tym opisie siebie: - Przepraszam, to o mnie chodzi? - Członek komisji uspokaja go: - Tak tak, wszystko w porządku, proszę nam tylko złożyć zapewnienie, że świadectwo przedstawi pan do końca roku.

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Po zajęciach prowadzonych przez nobliwego profesora jeden ze studentów pyta: - Kto odprowadzi pana profesora do domu? Bo w ruinach rozbierają. - Profesor potwierdza: - Wczoraj profesor Walicki wrócił w samych, uczciwszy uszy państwa, kalesonach.

Uczelnia - podobnie jak bohaterowie serialu, za życia których ma miejsce poznański Październik, inwazja na Czechosłowację, Czarny Czwartek, czy lądowanie na księżycu - świadkuje przełomowym historycznym wydarzeniom. Tu i na okolicznym Krakowskim Przedmieściu, rozgrywają się studenckie protesty Marca '68.

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Podczas krwawych rozruchów pod pomnikiem Adama Mickiewicza, w trakcie których studenci protestujący przeciwko zdjęciu ze sceny "Dziadów", wnosząc okrzyki "Wolność, demokracja, konstytucja", po dwóch stronach barykady spotykają się Gienek Popiołek, milicjant i Arkadiusz Banasik, student zaangażowany w działania opozycyjne, obaj zamieszkujący Złotą 25. W mikrospołeczności mieszkańców Domu skupiają się jak w jak w soczewce ponadczasowe konflikty dzielące społeczeństwo polsko-polskie. Podczas jednej z kłótni doktora Leopolda Lawina i robotnika Stanisława Jasińskiego, opartej na konflikcie ideologicznymi, były dentysta stwierdza: - Daj pan spokój. Nie rozumiemy się, chociaż obaj mówimy tym samym językiem. Pan chodzi alejami Stalina, a ja wciąż Ujazdowskimi.

Alfred Bizanc, hrabia, komentując poczynania nowego dozorcy, Edwarda Prokopa, stwierdza: - Miarą naszej epoki jest wysokość cokołu, na jaki wdrapał się  cham, któremu wydaje się, że sam jest pomnikiem.

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Tu zabiera Marię Talar, matkę Andrzeja, Bronka i Leszka, Henio Lermaszewski. Pokazuje jej, gdzie mają przeprowadzić się poszczególne rodziny po zburzeniu kamienicy na Złotej. Nie wiedzą jeszcze, że planowane zburzenie zostanie odwołane, kiedy okaże się, że w budynku ukrywał się rzekomo przez dwa tygodnie towarzysz Wiesław, musi tu więc zawisnąć tablica pamiątkowa. Na tarasie widokowym opowiada jej: - Pani słucha, jak teraz będzie. Pani Rowińska, Bawoliki, Marciniaki, idą tam, na Służewiec. A Pan Sergiusz za Wisłę, na Ateńską, do domu Matysiaków. A pani: Chomiczówka jest tam. Widzi pani? Ta zielona wyspa. Tam daleko.

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"

Screen z serialu "Dom"